Januari 2009

Koud, zeer zonnig en gemiddeld over het land droog

Koudste januari sinds 1997

Met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 0,8 °C tegen normaal 2,8 °C was januari 2009 de allerkoudste maand sinds de louwmaand van 1997. Opvallend was dat de negatieve afwijking van de gemiddelde temperatuur in het zuiden van het land veel groter was dan in het noorden van het land. Zo was de gemiddelde temperatuur in Maastricht -0,3 °C tegen normaal 2,6 °C, in Eelde 0,9 °C tegen normaal 2,0 °C.
Eindelijk was er weer eens sprake van een wat langer tijdvak met ijsplezier, en in het zuidoosten van het land ook sneeuwplezier. Het koude winterweer, dat tijdens de Kerstdagen was begonnen, kon zich namelijk, met een korte onderbreking op de 4e, handhaven tot 10 januari. In dit tijdvak vroor het tijdens de nachten meest matig tot streng. Boven het sneeuwdek in het zuidoosten van het land kwam het op een aantal plaatsen zelfs op vier dagen tot zeer strenge vorst (lager dan -15,0 °C). De landelijk laagste temperatuur, -20,8 °C, werd gemeten op 6 januari in het Limburgse Ell.
Van 11 tot en met 25 januari was het weer wisselvallig waarbij de temperatuur op de meeste dagen enkele graden boven het langjarig gemiddelde lag. Niet alleen de laagste temperatuur werd in januari in Ell geregistreerd, maar ook de hoogste; op de 19e werd het daar 11,0 °C.
Aan het einde van de maand werd het onder invloed van een hogedrukgebied geleidelijk weer kouder. In totaal werden in De Bilt 17 vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) geregistreerd tegen 13 normaal. Het aantal ijsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0 °C) bedroeg er vier, precies het normale aantal. In het zuidoosten van het land werden lokaal 23 vorstdagen en zeven ijsdagen geteld. In het noorden van het land waren er enkele plaatsen met geen enkele ijsdag. 

Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Neerslag De Bilt
Neerslag De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt

Met gemiddeld over het land 47 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 69 mm was januari droog. De meeste neerslag viel in het noordwesten en midden van het land met op het KNMI-stations Wijk aan Zee en Den Helder 64 mm. Nieuw Beerta in Groningen was het droogste station met 27 mm. In De Bilt werd 54 mm afgetapt tegen normaal 67 mm.
Op 2 januari veroorzaakte ijzel lokaal flinke gladheid. In de nacht van 4 op 5 januari viel in de zuidoostelijke helft van het land sneeuw, waarbij een sneeuwdek ontstond van 1 tot lokaal ca. 12 cm dik. Dit sneeuwdek kon zich tot 11 januari handhaven.
Op 7 januari werd het in het noorden van het land spekglad. Dit keer was regen die op een bevroren ondergrond viel de oorzaak. Op de 8e was er op een aantal plaatsen sprake van dichte mist die uitsneeuwde. Daardoor ontstond heel lokaal een dun sneeuwdek.
Het grootste deel van de neerslag, landelijk gemiddeld 30 mm, viel tussen 18 en 23 januari. Met name de 23e was een zeer natte dag met gemiddeld over het land 15 mm. Op die dag trok een depressie precies over ons land. Veel weerstations noteerden daarbij de op twee na laagste luchtdruk in zeker honderd jaar en de laagste ooit in januari gemeten. De laagste luchtdruk werd gemeten in Hoek van Holland: 961,0 hPa. 

Januari was een zeer zonnige maand met gemiddeld over het land 95 zonuren tegen normaal 52. Het aantal zonuren was onregelmatig verdeeld over het land. Op het zonnigste plekje in Maastricht scheen de zon 119 uren, op het somberste station Nieuw Beerta in het noordoosten was de zon slechts 65 uren te zien. In De Bilt is de maandsom uitgekomen op 101 zonuren tegen normaal 52 uren. Daarmee was het de op twee na zonnigste januari sinds 1901. Op de eerste plaats staat januari 1940 met 109 zonuren 

Vorig jaar januari bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 6,5 °C, het aantal uren zonneschijn 50 en de neerslagsom 96 mm.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1971-2000
De Bilt, 2 februari 2009/Rob Sluijter