November 2011

Recorddroog, zeer zonnig en vrij zacht

Droogste november in ruim honderd jaar

November was recorddroog met gemiddeld over het land slechts negen mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 82 mm. In de meetreeks, die aanving in 1906, was tot nu toe november 1920 het droogst met landelijk gemiddeld 11 mm neerslag. Vrijwel de gehele maand november werd het weer bepaald door krachtige hogedrukgebieden. Deze hogedrukgebieden hielden depressies met bijbehorende regen op grote afstand. Op diverse plaatsen in ons land viel zelfs gedurende 21 dagen geen druppel neerslag.[Neerslag De Bilt]
Op de droogste plaatsen in ons land viel deze maand slechts 2 tot 5 mm neerslag. Het 'natst' was het in een strook van Gelderland naar het oosten van Brabant. Daar viel 10 tot lokaal 20 mm neerslag. In De Bilt werd elf mm geregistreerd tegen 80 mm normaal. De droogte is waarschijnlijk geen symptoom van de klimaatverandering door het versterkte broeikaseffect, maar het gevolg van natuurlijke variaties. 

Met gemiddeld over het land 95 zonuren tegen normaal 63 zonuren eindigde november op de derde plaats in de rij van zonnigste novembermaanden sinds tenminste 1908. Op de eerste plaats in deze rij staat november 1989 met 113 uren, 1920 staat op de tweede plaats met 106 uren zonneschijn. Er was een bijzonder groot verschil in het aantal uren zonneschijn tussen het zuiden en noorden van het land. In het zuiden scheen de zon het meest, in Maastricht zelfs 127 uren. In het noorden van het land scheen het minst. Het KNMI-station Nieuw Beerta kwam niet verder dan 64 uren zon. De Bilt registreerde 98 uren tegen 63 uren zon normaal.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 7,2 °C tegen een langjarig gemiddelde van 6,7 °C, was november vrij zacht. De maand ging zeer zacht van start. De eerste decade (dag 1 tot en met 10) van november had een gemiddelde temperatuur van 11,0 °C. Sinds 1901 is de eerste decade slechts twee keer nog zachter geweest. De zachtste viel in november 2005, met een gemiddelde van 11,3 °C. Ook de maxima liepen aan het begin van de maand soms hoog op. Op de 4e werd het in Arcen 19,7 °C, de landelijk hoogste temperatuur in november.

Na de zachte start was het rond het midden van de maand koud voor de tijd van het jaar. In De Bilt kwam het op 14 november voor het eerst na de zomer tot vorst. In totaal werden in De Bilt acht vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) genoteerd, tegen vijf normaal. In het oosten van het land kwam het lokaal tot twaalf vorstdagen. De vorst bleef steeds beperkt tot een enkel graadje. De landelijk laagste temperatuur werd gemeten op 16 november in Woensdrecht; -4,4 °C. In Zeeland heeft het op sommige plaatsten op geen enkele dag gevroren.

Vorig jaar november was in De Bilt de gemiddelde temperatuur 5,8 °C en bedroeg het aantal uren zonneschijn 52 en de neerslagsom 83 mm.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010 
De Bilt, 2 december 2011/Rob Sluijter

Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Grafiek temperatuurverloop De Bilt
Neerslag De Bilt
Neerslag De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt
Zonneschijnduur De Bilt

Met gemiddeld over het land 95 zonuren tegen normaal 63 zonuren eindigde november op de derde plaats in de rij van zonnigste novembermaanden sinds tenminste 1908. Op de eerste plaats in deze rij staat november 1989 met 113 uren, 1920 staat op de tweede plaats met 106 uren zonneschijn. Er was een bijzonder groot verschil in het aantal uren zonneschijn tussen het zuiden en noorden van het land. In het zuiden scheen de zon het meest, in Maastricht zelfs 127 uren. In het noorden van het land scheen het minst. Het KNMI-station Nieuw Beerta kwam niet verder dan 64 uren zon. De Bilt registreerde 98 uren tegen 63 uren zon normaal. 
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 7,2 °C tegen een langjarig gemiddelde van 6,7 °C, was november vrij zacht. De maand ging zeer zacht van start. De eerste decade (dag 1 tot en met 10) van november had een gemiddelde temperatuur van 11,0 °C. Sinds 1901 is de eerste decade slechts twee keer nog zachter geweest. De zachtste viel in november 2005, met een gemiddelde van 11,3 °C. Ook de maxima liepen aan het begin van de maand soms hoog op. Op de 4e werd het in Arcen 19,7 °C, de landelijk hoogste temperatuur in november.

Na de zachte start was het rond het midden van de maand koud voor de tijd van het jaar. In De Bilt kwam het op 14 november voor het eerst na de zomer tot vorst. In totaal werden in De Bilt acht vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) genoteerd, tegen vijf normaal. In het oosten van het land kwam het lokaal tot twaalf vorstdagen. De vorst bleef steeds beperkt tot een enkel graadje. De landelijk laagste temperatuur werd gemeten op 16 november in Woensdrecht; -4,4 °C. In Zeeland heeft het op sommige plaatsten op geen enkele dag gevroren.

Vorig jaar november was in De Bilt de gemiddelde temperatuur 5,8 °C en bedroeg het aantal uren zonneschijn 52 en de neerslagsom 83 mm.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010 
De Bilt, 2 december 2011/Rob Sluijter