Winter 2011/2012(december, januari, februari)

Zacht, zonnig en vrij nat

Zachte winter getekend door opmerkelijke koudegolf

De winter was zacht met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 4,1 °C, tegen 3,4 °C normaal. 
Van de afzonderlijke maanden was december de op vier na zachtste december sinds 1901 met een gemiddelde temperatuur van 6,5 °C tegen een langjarig gemiddelde van 3,7 °C. Ook januari was een zachte maand met een gemiddelde van 4,9 °C tegen 3,1 °C normaal. Eind januari viel alsnog de winter abrupt in om op 12 februari weer te verdwijnen. Tijdens deze koude fase werd voor het eerst in vijftien jaar in De Bilt een koudegolf opgetekend. Een koudegolf is een tijdvak van minimaal vijf aaneengesloten ijsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0 °C), waarvan tenminste drie dagen met strenge vorst (minimumtemperatuur lager dan -10,0 °C). Februari eindigde koud met een gemiddelde van ca. 0,8 °C tegen 3,3 °C normaal, ondanks een zachte tweede helft van de maand.

In totaal telde de winter in De Bilt 25 vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) tegen 38 normaal en dertien ijsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0 °C) tegen zeven normaal. Tijdens de koudegolf kwam het op een aantal plaatsen op vier dagen tot zeer strenge vorst (minimumtemperatuur lager dan -15,0 °C). De landelijk laagste temperatuur, -22,9 °C, werd gemeten op 4 februari in Lelystad. De landelijk hoogste temperatuur werd gemeten op Nieuwjaarsdag. Op die dag werd het in Ell en Westdorpe 14,1 °C.

Met gemiddeld over het land 244 mm tegen 210 mm normaal was de winter vrij nat.
December eindigde op een vijfde plaats in de rij van natste decembermaanden sinds 1906 met een landelijk gemiddelde neerslagsom van 136 mm tegen 80 mm normaal. In januari viel 97 mm tegen een langjarig gemiddelde van 73 mm. Februari was juist een droge maand met landelijk gemiddeld 21 mm tegen 57 mm normaal. 
Van de KNMI-stations was de winter het natst in Eelde met 291 mm. In het Zuid-Hollandse Valkenburg viel de minste neerslag: 208 mm.
Met name de eerste vijf dagen van januari verliepen zeer nat. Landelijk gemiddeld viel in dit tijdvak met 47 mm ongeveer de halve maandsom. In het noorden viel lokaal 90 mm regen. Deze grote hoeveelheid viel op de reeds door het natte decemberweer verzadigde bodem en had wateroverlast tot gevolg.
Sneeuw viel er de afgelopen winter, in tegenstelling tot de twee voorgaande winters, nauwelijks. Meest in het oog sprong de sneeuwval van 3 februari. Er ontstond op veel plaatsen een sneeuwdek van drie tot ruim tien cm, met grote overlast in het verkeer en openbaar vervoer tot gevolg.

De winter was zonnig met gemiddeld over het land 235 zonuren tegen 199 zonuren normaal. Zowel in december als in januari week het aantal zonuren niet veel af van normaal. In december scheen de zon gemiddeld over het land 52 uren tegen 49 uren normaal, in januari 70 uren tegen een langjarig gemiddelde van 62 uren. Februari was een zonnige maand met landelijk gemiddeld 113 zonuren tegen 88 normaal. 
Tijdens de koudegolf in februari was het vaak zonovergoten. De eerste decade van februari (dag 1 tot en met 10) was de zonnigste eerste februaridecade in ruim honderd jaar. Gemiddeld over het land scheen de zon toen maar liefst 61 uren tegen 24 normaal. Het zonnigst was de winter in het Friese Stavoren met 271 zonuren. In het zuidoosten werd de zon het minst gezien, in Maastricht niet meer dan 206 uren.

Vorig jaar winter bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 2,3 °C, de hoeveelheid neerslag 198 mm en het aantal zonuren 193.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010/ De Bilt, 1 maart 2012/Ine Wijnant & Rob Sluijter/