De uitbraak van het coronavirus heeft geleid tot maatregelen in een groot aantal landen. Die maatregelen leiden tot een tijdelijke sterke reductie van de activiteit in de transportsector en de industrie. Als neveneffect leidt dit echter ook tot een vermindering van de uitstoot van vervuilende stoffen zoals NO2. Deze vermindering kunnen we waarnemen vanuit de ruimte met het Nederlandse TROPOMI-instrument op de Copernicus Sentinel-5P satelliet.
Het coronavirus heeft een brede maatschappelijke impact. De maatregelen in een groot deel van de wereld leiden onder andere tot een sterke vermindering van wegverkeer, vliegverkeer, scheepvaart en industriële activiteiten. Dit leidt weer tot een vermindering van uitstoot van schadelijke stoffen voor klimaat, zoals kooldioxide en stikstofdioxide. De afname van de hoeveelheid luchtvervuiling gaat samen met de vermindering van de economische activiteit.
De hoeveelheid luchtvervuiling wordt recent met extra aandacht in de gaten gehouden door de onderzoeksafdeling satellietwaarnemingen van het KNMI. Met het Nederlandse TROPOMI-satellietinstrument wordt dagelijks de concentraties van vervuilende stoffen zoals NO2, CO, CH4, SO2 en HCHO wereldwijd gemeten. Zodoende is het mogelijk om voor verschillende gebieden en perioden toenames en afnames te registreren. TROPOMI is uniek vanwege zijn hoge ruimtelijk oplossend vermogen, waarmee de grotere bronnen en steden individueel bestudeerd kunnen worden. Dit instrument meet geen ammoniak (NH3).
De concentraties NO2 in de lucht zijn sterk variabel, met name door de veranderingen in temperatuur, windrichting en windsterkte. Deze variabiliteit maakt interpretatie van de beelden complex. Middelen over tijd helpt om een beter beeld te krijgen van de veranderingen in de uitstoot. Beter is het om gebruik te maken van modellen die de variabiliteit in de luchtvervuiling beschrijven op basis van actuele meteorologische metingen. Het combineren van satellietmetingen en modellen zal leiden tot meer nauwkeurige schattingen van de veranderingen in uitstoot.
De veranderingen die het gevolg zijn van de corona-maatregelen zijn met name goed terug te zien in de NO2 (stikstofdioxide) metingen van TROPOMI. In China meten we een sterke reductie van de hoeveelheid NO2 vanaf het Chinese Nieuwjaar (figuur 1) toen de maatregelen van kracht werden. Gemiddeld over het land zien we een reductie van de concentraties van ongeveer 35 procent ten opzichte van 2019. Voor individuele steden liep dit op tot 50-60 procent.
We volgen ook wat er in Europa gebeurt. De uitbraak van corona in Italië, en met name in het noorden van de Povlakte, hebben geleid tot maatregelen. Voor dit gebied zien we een sterke reductie van de concentraties ten opzichte van vorig jaar, zie figuur 2 en deze animatie van ESA. In Milaan is de concentratie in eind februari en maart ongeveer 40 procent lager dan in dezelfde periode vorig jaar.
De afname in de kolomhoeveelheid gemeten met TROPOMI wordt bevestigd door de analyse van de concentraties van NO2 aan de grond door de Copernicus Atmosphere Monitoring Service.
Ook in Nederland is er afname van de luchtvervuiling waargenomen. Uit een analyse van satellietmetingen uit 2019 en 2020 wordt geschat dat de maatregelen hebben geleid tot een afname van tussen de 20 en 60 procent van de concentraties boven Nederland.
In steden in het zuidwesten van Europa zijn ook grote afnames van NO2 waar te nemen ten opzichte van vorig jaar, zoals in Rome, Madrid en Parijs. Meer recente metingen tot en met 13 april bevestigen deze eerste waarnemingen en laten concentraties zien in die grote steden die rond de 50% lager liggen dan in 2019.
Op 27 maart berichtten we over de effecten van de maatregelen die in Nederland genomen zijn over de periode 22 maart tot en met 26 maart 2020. Voor Nederland en noordwest Europa verwachten we ook een voortzetting van de lagere NO2 concentraties. In de afgelopen weken hebben we echter uitzonderlijk zonnig en droog weer gehad. De invloed hiervan moet eerst goed bestudeerd worden voordat we een meer nauwkeurige schatting kunnen maken van de invloed van de voortzetting van de maatregelen in Nederland.
Updates door Henk Eskes, Pepijn Veefkind, Pieternel Levelt en Maurits Kooreman
Zaterdag viert Koning Willem-Alexander zijn 57ste verjaardag. Hoe is het klimaat tijdens zijn lev...
24 april 2024 - KlimaatberichtHet jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...
22 april 2024 - KlimaatberichtWereldwijd warmt het klimaat op doordat de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer steeds verd...
17 april 2024 - KlimaatberichtAlle regen in een jaar opgeteld bedekt Nederland gemiddeld met een laag water van 85 centimeter. ...
15 april 2024 - Klimaatbericht