November uitzonderlijk zacht en nat

De afgelopen november was een van de zachtste ooit. Bovendien viel er veel regen vooral in de kustprovincies. Ook de meteorologische herfst met de maanden september, oktober en november was zeer zacht en aan de zonnige kant.

November was de meest opmerkelijke maand van de herfst met vooral in de tweede helft uitzonderlijk hoge temperaturen. De maandgemiddelde temperatuur was in De Bilt 9,5 graden tegen 6,2 graden normaal (gemiddeld over 1971-2000). In de meetreeks sinds 1706 was alleen november 1994 met gemiddeld 10,2 graden nog zachter en die maand was zelfs de warmste in ruim drie eeuwen.

Op 13 november werd in het zuidoosten van het land 17,5 graden gemeten. Koud was het op geen enkele dag. De laagste temperatuur was -1,9 graden op 8 november in Volkel. In De Bilt kwam het niet tot vorst, terwijl dat gewoonlijk in november op zes dagen het geval is.

De maand bood bijzonder wisselvallig weer met vooral in de tweede helft veel regen en wind. Landelijk gemiddeld viel ongeveer 118 mm tegen 82 mm normaal. In Zeeland en het Waddengebied viel op een aantal plaatsen ruim 150 mm. in Hoorn op Terschelling viel zelfs 163 mm. Een dergelijke neerslagverdeling met de meeste regen aan de kust is heel gebruikelijk voor november. Het als erfenis van de zomer nog relatief warme zeewater stimuleert de buienactiviteit aan zee. Vooral de 23e november was een natte dag met in een groot gebied 40 tot 55 mm neerslag. De buien gingen vergezeld van onweer en zeer zware windstoten van omstreeks 100 km/uur. Ook op de 18e stormde het aan zee.

De zon scheen gemiddeld over het land 54 uur tegen 60 uur normaal. Vooral de laatste dagen van de maand liet de zon verstek gaan: in bijna een week tijd scheen de zon gemiddeld maar 5 uur.

Herfst zeer zacht en vrij zonnig
De meteorologische herfst gaat vooral dankzij de zonnige september als vrij zonnig de boeken in. Gemiddeld over het land scheen de zon 327 uren tegen 302 uren normaal. Vooral in het zuidwesten van het land was het zonnig met in Vlissingen zelfs ongeveer 365 uren zon.

Het meest opvallend was de hoge temperatuur. De Bilt kwam over de afgelopen drie maanden uit op een gemiddelde van 11,7 graden tegen 10,2 graden normaal. Daarmee staat deze herfst op de derde plaats van de zachtste sinds tenminste 1901. De laatste jaren was het najaar vaak bijzonder zacht. De eerste en tweede plaats van de zachtste worden ingenomen door 2005 (12,0 graden) en 2006 (13,6 graden).

De 8e september was in De Bilt de laatste zomerse dag van het jaar. In Ell (L) was die dag met 30,3 graden nog tropisch warm. De koudste periode van de herfst was midden oktober toen de temperatuur voor het eerst onder nul kwam. Op 15 oktober werd op de vliegbasis Twenthe -4,9 graden gemeten.

Ondanks de natte november was de totale hoeveelheid neerslag in deze herfst wat minder dan normaal. Gemiddeld over het land viel 219 mm tegen 235 mm normaal. September was met 30 mm een droge maand. Zowel op 7 oktober als op 23 november viel de regen in grote hoeveelheden. De 7e oktober leverde in de Achterhoek en Limburg 50 tot 75 mm op, uitzonderlijk veel voor deze tijd van het jaar.

Zomer en winter in Europa
Ook in het zuiden van Europa begon de tweede helft van de maand uitzonderlijk warm. Op 16 november liep de temperatuur zelfs op tot 25 à 30 graden. Jerez de La Frontera in het zuiden van Spanje noteerde 30,8 graden en ook Corsica haalde lokaal nog bijna 30 graden. De hoogste temperatuur ooit in november in Frankrijk gemeten is 31,4 graden op 10 november 1985 in Solenzaro op Corsica. Ook in het Alpengebied zijn deze maand nog temperaturen gemeten van 22 graden. Inmiddels is de winter in de Alpen op gang gekomen en valt er veel sneeuw. Het noorden van Scandinavië kwam eerder al in de greep van de winter met grote hoeveelheden sneeuw en temperaturen van 30 graden onder nul.