Wereldgemiddelde temperatuur en CO2 nemen verder toe

Met nog ruim een maand te gaan wordt nu al duidelijk dat de wereldgemiddelde temperatuur in 2018 weer hoog zal uitkomen, iets meer dan een graad hoger dan eind 19e eeuw. De opwarming is duidelijk gerelateerd aan de toename van de hoeveelheid CO2, zie figuur 1. Andere broeikasgassen zoals methaan hebben de opwarming versterkt en luchtvervuiling door stofdeeltjes tempert de trend enigszins, maar deze effecten lopen grotendeels in de pas met de toename van de hoeveelheid CO2.

Temperatuur 2018

De temperatuur in 2018 wordt ongeveer 0,84 graden hoger dan het gemiddelde over 1951-1980, zo'n 1,1 graad warmer dan 1880-1900. Dit ligt ongeveer op de paarse trendlijn: dit is wat we nu ongeveer verwachten op basis van de hoeveelheid CO₂ in de lucht. Alleen de jaren 2015, 2016 en 2017 waren warmer. Dit kwam in 2015 en 2016 grotendeels door een sterke El Niño, die de wereldgemiddelde temperatuur even boven de trendlijn optilt. Dit was ook in 1997/98 het geval, en verder terug bijvoorbeeld in 1940/41. Grote vulkaanuitbarstingen, zoals die van Pinatubo in de Filipijnen in 1991, koelen de aarde de twee jaar er na juist af doordat ze zwavel in de stratosfeer brengen. De invloed van de zon is klein. De toename van de wereldgemiddelde temperatuur wordt al sinds 1981 goed voorspeld door klimaatmodellen.

CO2 neemt versneld toe

De CO₂-concentratie neemt gemiddeld per jaar met ongeveer 2,5 ppm (parts per million) toe en is nu 409 ppm. Dit is 44 procent hoger dan de concentratie van 285 ppm voor de industriële revolutie, toen we begonnen met op grote schaal fossiele brandstoffen te verbranden. Als we de stijging van de wereldgemiddelde temperatuur willen stoppen moet deze toename naar nul gaan: geen netto uitstoot van broeikasgassen. Tot nu toe lukt dat niet: de jaarlijkse uitstoot neemt zelfs niet af maar neemt juist nog steeds toe. De concentratie van CO₂ in de atmosfeer neemt daardoor dus steeds sneller toe. Tien jaar geleden was de toename nog rond de 2 ppm per jaar.

Klimaattop

De plannen die nu door de meeste landen gemaakt worden om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen moeten deze trend fors ombuigen om de doelen die in het klimaatakkoord van Parijs genoemd zijn te halen. Dit akkoord wordt verfijnd op de 24e klimaattop (COP24) die van 3 tot en met 14 december in de Poolse stad Katowice plaatsvindt.

KNMI-klimaatbericht door Geert Jan van Oldenborgh