Montreal Protocol: 35 jaar internationale samenwerking om het leven op aarde te beschermen

Om te voorkomen dat de ozonlaag steeds dunner wordt, zijn in 1987 internationale afspraken gemaakt onder het Montreal Protocol. Daar wordt op de Internationale Dag voor het Behoud van de Ozonlaag (16 september) wereldwijd bij stil gestaan. De afspraken hebben ervoor gezorgd dat het leven op aarde niet teveel wordt blootgesteld aan een sterk toenemende hoeveelheid schadelijke UV straling van de zon, die onder meer leidt tot meer huid- en oogkanker en planten beschadigt.

Het KNMI speelt een belangrijke rol bij het monitoren van de ozonlaag

Het KNMI speelt een belangrijke rol bij het monitoren van de ozonlaag door satellietmetingen met instrumenten zoals Tropomi en GOME-2. Daarnaast worden satellietwaarnemingen met andere waarnemingen gecombineerd om een wereldwijde reconstructie te maken van de toestand van de ozonlaag vanaf 1960 tot aan het heden. Ook laat het KNMI wekelijks een weerballon op vanuit De Bilt en Paramaribo die ozonmetingen verricht. Ze worden samen met andere internationale metingen gebruikt om een wereldwijd beeld te maken.

Afkoelend effect

Het Montreal Protocol, en daaropvolgende  afspraken zoals het Amendement van Kigali dat sinds 2019 in werking is, leveren naast bescherming van de ozonlaag ook een belangrijke bijdrage aan het beperken van de opwarming van de aarde. De stoffen waarover afspraken zijn gemaakt zijn namelijk ook sterke broeikasgassen. Deze HFK’s hebben een opwarmend effect dat vele malen sterker is dan het bekendste broeikasgas CO2. Ze worden gebruikt bij onder andere industriële en commerciële koeling,  zoals airconditioners, en brandbeveiligingsinstallaties.

Afspraken kunnen opwarming in 2100 met halve graad verminderen

Het Kigali Amendement moet het gebruik van deze sterke broeikasgassen wereldwijd met 80% terugdringen

Het Amendement van Kigali moet het gebruik van deze sterke broeikasgassen in zo’n 30 jaar wereldwijd met 80 procent terugdringen. Deze afspraken kunnen de opwarming van de aarde in 2100 met ongeveer een halve graad doen verminderen. Daarmee leveren ze een belangrijke bijdrage  aan de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs om de opwarming onder de 1,5 tot 2 graden te houden.

Wereldwijde samenwerking bij metingen

De hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer neemt dankzij het Montreal Protocol gestaag af. De ozonlaag herstelt zich nu langzaam en de blootstelling aan schadelijk UV neemt daarmee ook af. De verwachting is echter dat pas in de tweede helft van deze eeuw de ozonlaag grotendeels hersteld zal zijn mits alle landen zich aan de afspraken houden. Ondertussen blijft het belangrijk de ozonlaag en ozonafbrekende stoffen te meten op voldoende plekken in de wereld.

Zo bleek tot ieders verrassing enige jaren geleden dat de uitstoot van CFK-11  in de atmosfeer weer toenam door tot dan onbekende bronnen in Oost-Azië ondanks het wereldwijde productieverbod dat sinds 2010 geldt. Daarom hebben landen onder het Montreal Protocol afgesproken om de naleving van de afspraken en de uitstoot van deze stoffen beter in de gaten te houden.