2015 was in Europa ongeveer net zo warm als 2014, toen het temperatuurgemiddelde op recordhoogte uitkwam. Het hoge gemiddelde van 2015 is vooral te danken aan november en december toen de afwijking van de temperatuur bijzonder groot was. De extreem hoge temperaturen van die maanden in Nederland passen in een breder Europees perspectief. Gemiddeld over Europa waren niet alleen deze maanden bijzonder warm, het hele jaar is warm geweest.
De warmte was vooral te vinden in het oosten van Europa, in het westelijk deel van het vasteland was de afwijking minder groot
De Europese jaargemiddelde temperatuur van 2015 is uitgekomen op 11.23 graden. Daarmee komt 2015 nipt op de eerste plaats maar het verschil met 2014 is heel klein. Het temperatuurgemidelde is wel een stuk hoger dan dat van 2007 (11,08 graden). De twee bijzonder warme jaren op rij in Europa (2014 en 2015) passen in de trend van de opwarming van het klimaat. Dat geldt ook voor en de clustering van warme jaren in de laatste decennia. De opwarming van het klimaat hangt samen met de sterke toename van broeikasgassen in de atmosfeer.
Opmerkelijk in 2015 zijn de grote verschillen in temperatuur die zijn opgetreden in Europa. De tegenstelling tussen oost en west is goed te zien in de verdeling van de jaargemiddelde temperatuur. Er zijn verschillende oorzaken aan te geven voor die tegenstelling in temperatuur binnen Europa. Zo is door de grootschalige atmosferische circulatie in de vorige winter 2014/2015 meer warme lucht naar noord Europa gevoerd dan gebruikelijk. De westenwind was die winter sterker dan in andere jaren. Dat blijkt ook uit de Noord Atlantische Oscillatie (NAO-index). Dat is een maat voor de sterkte van de westelijke stroming over Europa. De NAO-index was in de winter van 2014/2015 op recordhoogte. Daarnaast heeft een grote hoeveelheid koud water aan het oppervlak centraal in de Noord Atlantische oceaan een koelend effect gehad op West Europa in het voorjaar en de zomer. Het koudere water strekte zich uit tot de Ierse en Britse kusten en bereikte het zuidwesten van Noorwegen en Portugal.
Het voorjaar van 2015 was in het zuidwesten en het noordoosten van Europa warmer dan normaal. Spanje registreerde al in mei zijn eerste hittegolf met temperaturen tot 40 graden. Ook voor de Spaanse lente is dat extreem. Eind juni meldde het Spaanse vasteland opnieuw zeer hoge temperaturen tot 44 graden in Cordoba. Op verschillende plekken werden nieuwe warmterecords geboekt. De warmte bereidde zich uit over Europa en bereikte ook Nederland. Het KNMI in De Bilt noteerde tussen 30 juni en 5 juli een hittegolf. In Duitsland is met 40,3 graden een nieuw landelijk warmterecord geboekt en ook de meteorologische diensten van Zwitserland en Oostenrijk melden nieuwe records. De warmte wist zich in centraal en oost Europa het langst te handhaven.
December 2015 is in vrijwel heel Europa uitzonderlijk wam geweest. De temperatuurafwijking in de laatste maand van het jaar was zo groot, dat 2015 door die ene maand op recordhoogte is uitgekomen. Als de temperatuur in die maand gelijk zou zijn geweest aan het langjarig gemiddelde, dan zou 2015 niet het warmste jaar geworden zijn, maar ‘slechts’ op een derde plaats, na 2014 en 2007.
Een klimaatindex die relevant is vanuit het perspectief van gezondheid is het aantal warme nachten. Hoge nachttemperaturen kunnen een nadelig effect hebben op de gezondheid. Een warme nacht is een nacht waarbij de minimum temperatuur boven de drempelwaarde uitkomt die gekoppeld is aan de 10 procent warmste nachten. Deze 10 procent warmste dagen worden bepaald op basis van dagelijkse metingen uit de zomers van de jaren 1981-2010. Voor warme dagen geldt hetzelfde, met als enige verschil dat hiervoor de maximumtemperatuur gebruikt wordt.
De metingen geven aan dat zowel het aantal warme dagen als het aantal warme nachten hoger dan gebruikelijk was in de zomer van 2015, met een toename tot 40 procent ten opzichte van het langjarig gemiddelde voor grote gebieden in Europa. In België en Nederland heeft de hittegolf van begin juli tot een hogere mortaliteit geleid.
2015 joint warmest year on record in Europe
Het jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...
22 april 2024 - KlimaatberichtWereldwijd warmt het klimaat op doordat de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer steeds verd...
17 april 2024 - KlimaatberichtAlle regen in een jaar opgeteld bedekt Nederland gemiddeld met een laag water van 85 centimeter. ...
15 april 2024 - KlimaatberichtWe gebruiken de Noordzee om te varen, te vissen en energie op te wekken. Maar wist je ook dat vee...
10 april 2024 - Klimaatbericht