Tropische invloed Europese winters

In deze eeuw gaat de wind in de winter vaker uit het zuiden waaien. Oorzaak zijn veranderingen in de neerslag boven de Indische Oceaan door toenemende broeikasgassen. Weersomstandigheden bij Indonesië blijken invloed te hebben op het weer in Europa. De Europese winters worden dan ook steeds zachter. Dat is een van de opmerkelijke conclusies uit Challenge, een omvangrijk klimaatonderzoek waarvoor de grootste computer van Nederland bij rekencentrum SARA in Amsterdam een gigantisch aantal berekeningen heeft uitgevoerd.

De supercomputer heeft drie maanden gerekend aan het weer (met op topsnelheid 250 miljard berekeningen per seconde) om het klimaat voor de komende 80 jaar te simuleren. Behalve de opvallende relatie met het Indonesische regen berekende de computer voor de komende decennia ook grote schommelingen in het klimaat. Gemiddeld stijgt de wereldtemperatuur maar in sommige gebieden ter grootte van Europa kan het soms ook gedurende enige jaren kouder worden. Extreem koude winters blijven ook nog goed mogelijk maar door het versterkte broeikaseffect neemt de kans op strenge winters in de loop van de eeuw steeds verder af. De eerste uitkomsten van de simulaties bevestigen reeds bekende conclusies dat het steeds warmer en natter wordt, maar nieuw zijn gegevens over extreem weer. Opmerkelijk genoeg blijkt de kans op extreme weersomstandigheden de komende decennia sneller toe te nemen dan op grond van de gemiddelde opwarming door het broeikaseffect was te verwachten. Zo'n extreem warme en droge zomer als die van 2003 wordt de komende decennia steeds normaler. De oorzaak van het uit de pas lopen van extremen moet gezocht worden in de toenemende kans op uitdroging wanneer de neerslag afneemt. "De aarde zweet minder en kan de warmte niet goed kwijt", zegt Frank Selten van het KNMI, die leiding gaf aan het Challenge-onderzoek. Dat versterkt het effect van zomerhitte. Ook het vaker voorkomen van een warme wind uit het zuidoosten werkt extreme hitte in de hand.

Op 15 oktober vond bij het SARA-rekencentrum in Amsterdam het symposium "Klimaatverwachting tot 2080 op Nederlandse supercomputer" plaats.