Is ijsheiligen nog heilig?

Laatste vorst valt steeds vroeger 

In een eerder klimaatbericht schreven we al dat de laatste vorstdag in het voorjaar de afgelopen dertig tot veertig jaar gemiddeld zo'n tien dagen naar voren is verschoven. Dit is ook te zien in de afbeelding, waarin de zwarte lijn voor elk jaar sinds 1901 de laatste dag aangeeft waarop in De Bilt de minimumtemperatuur onder het vriespunt kwam. De verschuiving past in de trend van toenemende temperaturen in Nederland. Het laatste jaar met vorst op of na ijsheiligen was 2020, het laatste jaar daarvoor was 1973, bijna vijftig jaar eerder.  

Laatste vorst in de toekomst

Vorst op of na ijsheiligen komt dus nog heel soms voor. Maar geldt dat ook voor de toekomst, waarin Nederland volgens de KNMI’23-klimaatscenario’s verder opwarmt? Dat hangt vooral af van hoeveel broeikasgassen de wereld nog gaat uitstoten. Voor een hoog en een laag uitstootscenario heeft het KNMI met een klimaatmodel 240 jaar aan dagelijks weer in Nederland nagebootst voor de periode rond 2050 en rond 2100. In het lage scenario valt de laatste vorstdag in 2100 gemiddeld begin april, twee weken eerder dan nu, en in het hoge scenario half februari, twee maanden eerder dan nu (zie afbeelding). Van een echte winter is in het hoge scenario nauwelijks nog sprake, hierbij zijn er in 2100 over het hele jaar nog maar gemiddeld 10 dagen met vorst, tegen 53 dagen in het huidige klimaat (1991-2020). In het lage scenario valt in slechts één procent van de jaren de laatste vorstdag op of na ijsheiligen. In het hoge scenario komt dit in geen enkel jaar meer voor, en valt de laatste vorstdag rond 2100 uiterlijk op 11 april – een maand eerder dan ijsheiligen.  

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund