Satellietbeeld van rookpluim bosbranden Canarische Eilanden op 31 juli 2007 door het MODIS Instrument
Uitleg over

Weersatellieten door de jaren heen

De weerkundigen profiteren al meer dan een halve eeuw van weersatellieten. Het tijdperk van de weersatelliet begon op 1 april 1960 met de lancering van de Tiros.

De Tiros was de eerste van een serie satellieten speciaal voor weerkundige doeleinden. Een jaar eerder was het de Amerikanen gelukt vanuit de Explorer 6 met een camera vanuit de ruimte een gebied op aarde te fotograferen.

Eerste satellieten

De eerste vijf jaar werden er tien van dit type gelanceerd die telkens iets beter werden en het langer volhielden. De Tiros I hield er al na 78 dagen mee op. De latere Tiros satellieten hadden een levensduur van één tot twee jaar. De Tiros zag er uit als een koektrommel met een doorsnede van 1 meter en een hoogte van 30 centimeter.

De kunstmaan was uitgerust met camera’s en apparatuur om de satelliet in bedrijf te houden. De Tiros 1 beschreef een cirkelvormige baan rond de aarde van Kaapstad over Amsterdam. Onder de draaiende aarde kwam steeds een ander beeld in het vizier van de camera.

Meteosat-opname waarop de aswolk van de IJslandse Eyjafjallajökull-vulkaan te zien is
Meteosat-opname waarop de aswolk van de IJslandse Eyjafjallajökull-vulkaan te zien is (Bron: Eumetsat)
Satellietbeeld storm Xynthia
Satellietbeeld storm Xynthia (Bron: Météo France)

Vroegere satellietbeelden

De wolkenbeelden lieten nog weinig zien, maar iedereen was gelijk overtuigd van de gouden toekomst van de satellietmeteorologie. Het KNMI plaatste eind jaren zestig een ontvangstantenne in De Bilt voor gebruik van satellietbeelden in de weerkamer. De eerste satellieten kwamen maar een keer per dag over en kwamen niet over de poolgebieden.

Huidige satellietbeelden

Tegenwoordig cirkelen zoveel satellieten rond de aarde dat ze elk gebied iedere vijf minuten in beeld brengen. Zo kan op televisie en internet een film van beelden worden getoond. De beelden bevatten aanzienlijk meer gegevens en ook veel meer details dan vroeger. Niet alleen weerinformatie maar ook vulkaanactiviteit, luchtverontreiniging, olievlekken, bosbranden, overstromingen en grondgebruik.

Op meteorologisch gebied bieden satellietbeelden een scala aan gegevens, zoals temperatuur en vocht in de lucht, boven land en zee, wind- en windrichting, zeestromingen en golven. 

De toekomst van weersatellieten is veelbelovend zowel voor het weer als voor klimaatonderzoek.

Meer uitleg over

  • Ozongat 2001

    Ozonlaag

    Het ozon in de atmosfeer, ook wel ozonlaag genoemd, neemt een belangrijk deel van de schadelijke ultraviolette straling van de zon op.
  • Verloop van het ozongat jaarlijks op 10 november tussen 1979 en 2012 ©KNMI

    Ozongat door de jaren heen

    Jaarlijks vormt zich in de lente boven de Zuidpool (bij ons is het dan herfst) een ozongat. Zeker de helft is afgebroken door menselijke invloeden.
Niet gevonden wat u zocht? Zoek in alle uitleg over