Nieuwsbericht

Tropomi ziet luchtkwaliteit scherper dan ooit

01 december 2017

Bronnen en omvang van luchtvervuiling zijn wereldwijd scherper in beeld dan ooit. Dat bleek vanochtend in het Duitse Oberpfaffenhofen bij de door ESA georganiseerde presentatie van de eerste plaatjes van het Nederlands satellietinstrument Tropomi.

Het beeld is even indrukwekkend als ontluisterend. Niet alleen Delhi, maar eigenlijk heel Noord-India ligt onder een wolk van koolmonoxide. Maar ook de uitstoot van luchtvervuiling in ons eigen land is duidelijker zichtbaar dan ooit. De rookpluimen verraden zelfs waar de wind vandaan komt. Heel bijzonder voor een waarneming door een satelliet op 800 kilometer hoogte. 

Tropomi werd op 13 oktober gelanceerd op de Europese satelliet Sentinel-5P, die ESA bouwde als onderdeel van het aardobservatieprogramma Copernicus van de Europese Commissie. Na het inregelen van de satelliet is Tropomi nu klaar voor gebruik. De eerste beelden laten nu al zien dat de Nederlandse technologie van onschatbare waarde is voor gerichte aanpak van luchtvervuiling wereldwijd.

Eerste beelden

Het KNMI biedt een eerste blik op stikstofdioxide, dat vrijkomt door verkeer en industriële activiteit

In Nederland zijn het de onderzoekers van het KNMI en het ruimteonderzoeksinstituut SRON die de eerste gegevens van Tropomi omzetten in beelden. Het KNMI biedt een eerste blik op stikstofdioxide, dat vrijkomt door verkeer en industriële activiteit. SRON gaf een beeld van de verspreiding van koolmonoxide, een gas dat vrijkomt bij de verbranding van bossen en fossiele brandstoffen. 

Ontbossing

Met enkele dagen meten ontstond al een beeld van de uitstoot van koolmonoxide over de hele wereld. Opvallend is de wolk boven het Amazonegebied, veroorzaakt door branden die te maken hebben met de grootschalige ontbossing. Maar ook de luchtvervuiling in Noord-India en aan de Chinese Oostkust is duidelijk zichtbaar. Inzoomen met Tropomi behoort ook tot de mogelijkheden. Zo laat een beeld van de Italiaanse Povlakte zien dat daar de luchtvervuiling, die vooral wordt veroorzaakt door vervoer en de verwarming van gebouwen een beetje blijft hangen tussen de bergketens. Ook vulkaanas boven de vulkaan Agung op Bali is op beeld te zien. 

satellietbeeld van nederland waarop NO2 concentratie, stikstofdioxide, op 7 november te zien is. Hier zijn heel goed de pluimen van Brussel, Antwerpen, Rotterdam/Den Haag, Amsterdam en het Ruhrgebied te zien
Een van de eerste beelden: concentratie stikstofdioxide (NO2) op 7 november. Hier zijn goed de pluimen van Brussel, Rotterdam/Den Haag, Amsterdam en Ruhrgebied te zien. Dit soort beelden zijn nog nooit eerder vanuit de ruimte gemaakt. (©KNMI/NSO/ESA)
satellietbeeld van nederland waarop NO2 concentratie, stikstofdioxide, op 17 november te zien is. Er was een aanvoer van schone lucht uit het Noordwesten waardoor de concentraties veel lager zijn dan op 7 november
Concentratie stikstofdioxide (NO2) op 17 november. Deze dag was er een aanvoer van schone lucht uit het Noordwesten. Hierdoor zijn de stikstofdioxide concentraties in Nederland veel lager dan op 7 november (©KNMI/NSO/ESA)
Satellietbeeld van vulkaanas van de Agung vulkaan op Bali op 27 november
Beeld van vulkaanas van de Agung vulkaan op Bali op 27 november (©KNMI/NSO/ESA)

Ongekende precisie

In Nederland vallen de wolken van stikstofdioxide op

Tropomi kan met ongekende precisie vaststellen waar de luchtvervuiling zit. In Nederland vallen vooral de wolken van stikstofdioxide op, veroorzaakt door verkeer en industrie. De waarde van Tropomi zit hem hier in het feit dat we nu veel beter kunnen onderscheiden wat de precieze bronnen zijn, hoe de concentraties variëren per dag en wat bijvoorbeeld de invloed van de wind is. De hoeveelheid data die Tropomi naar de aarde stuurt is gigantisch. Het instrument stuurt dagelijks  20 miljoen spectra naar beneden. 

Samenwerking

Tropomi is een samenwerking tussen Airbus Defence and Space Netherlands, KNMI, SRON en TNO, in opdracht van het NSO en ESA. Airbus DS NL is hoofdaannemer voor het ontwerp en de bouw van het instrument. TNO is verantwoordelijk voor het optisch ontwerp. De wetenschappelijke leiding is in handen van het KNMI en SRON. Tropomi wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.


Video: in vogelvlucht langs de hotspots van uitstoot van stikstofdioxide (NO2) over de wereld. De beelden zijn allemaal in één dag genomen.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Maart was recordwarm maar wel somber

    Met een gemiddelde temperatuur van 9,0 °C tegen normaal 6,5 °C was het de zachtste maart sinds 19...

    29 maart 2024 - Nieuwsbericht
  2. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten