We gebruiken de Noordzee om te varen, te vissen en energie op te wekken. Maar wist je ook dat veel weermetingen van het KNMI van de Noordzee komen? De metingen op platformen en in windparken zijn belangrijk voor de weersverwachtingen en -waarschuwingen voor land en zee. Dit onmisbare meetnetwerk komt steeds meer onder druk te staan nu meer platformen verdwijnen. De windparken staan vooralsnog vooral dichtbij de kust.
Het KNMI heeft een uitgebreid netwerk van automatische weerstations, maar de meeste hiervan staan op het land (Afbeelding 1). Op zee wordt op minder plaatsen gemeten. Satellieten, radars, meetboeien, schepen en vliegtuigen vullen de data van de weerstations zoveel mogelijk aan.
Hier zitten grenzen aan. Een radar meet bijvoorbeeld geen zicht en een satelliet geen precieze wolkenhoogte, terwijl het voor de lucht- en scheepvaart wel erg belangrijk is om de weersomstandigheden in detail te weten. Bovendien komen (lage) bewolking, mistgebieden en neerslag vaak van zee naar land. Automatische meetstations op zee zijn dus onmisbaar voor het maken van een goede weersverwachting.
Weerstations op zee spelen ook een belangrijke rol voor stormwaarschuwingen. Stormen komen in onze regio meestal uit westelijke en noordwestelijke richtingen. Dankzij metingen op zee kan er een eerste vergelijking worden gemaakt met de windsnelheid die de weermodellen berekenen. Als het nodig is, stelt de meteoroloog de waarschuwing bij voordat de storm aan land komt. Hierdoor kunnen de nodige maatregelen worden genomen, zoals bijvoorbeeld het sluiten van een kering. Het is vooral belangrijk om goed te monitoren en snel in te grijpen bij stormen die zich snel boven de Noordzee ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld bij storm Poly het geval was.
Metingen op de Noordzee worden nog niet veel gebruikt in het klimaatonderzoek van het KNMI. Toch zijn lange series van waarnemingen op zee nuttig om ons klimaat beter te begrijpen. Luchttemperatuurreeksen van Noordzeestations zijn anders dan die van landstations door de matigende werking van het zeewater: in de zomer is de temperatuur op zee lager dan boven land, en in de winter juist hoger. Gedurende de dag varieert de temperatuur boven zee bovendien minder dan boven land. Ook deze matigende werking is onderhevig aan klimaatverandering. De temperatuur van het water in de Noordzee neemt toe, wat invloed zal hebben op de weermetingen op zee en in de kuststrook.
Door de energietransitie wordt Nederland steeds minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. Dit is goed nieuws voor het klimaat, maar het betekent ook dat boorplatformen voor olie en gas op de Noordzee, waarop veel meetstations van het KNMI staan, geleidelijk verdwijnen. Gelukkig worden er in samenwerking met netbeheerders steeds meer stations geplaatst op de ‘stekkerdozen’ van windparken om dit tekort aan te vullen. Het onderhoud van deze meetstations is wel lastiger aangezien windparken onbemand zijn.
In de delen van de Noordzee verder naar het noorden zijn er nog geen windparken aangelegd (Figuur 2) of gepland, terwijl de platformen daar wel zullen verdwijnen binnen de komende tien tot vijftien jaar. Hierdoor dreigt daar een ‘gat’ in de metingen te ontstaan. Dat zou grote gevolgen hebben voor de kwaliteit van de weersverwachtingen en –waarschuwingen. Het onderhouden van een goed meetnetwerk boven zee blijft dus een belangrijke uitdaging voor het KNMI in een groenere toekomst.
Zonnestraling is de hoeveelheid zonlicht die de aarde bereikt, terwijl zonneschijnduur betekent h...
14 mei 2024 - KlimaatberichtVrijdag 10 mei bevond het noorderlicht zich boven Nederland. Dat het noorderlicht zo zuidelijk ko...
13 mei 2024 - NieuwsberichtRegelmatig hoor je dat weer nieuwe temperatuurrecords worden gebroken. Hier zetten we wat feiten ...
08 mei 2024 - KlimaatberichtOok dit jaar ontwaakte de natuur weer vroeg uit haar winterslaap door de hoge temperaturen in feb...
01 mei 2024 - Klimaatbericht