Herfst 2009: (september, oktober, november)

Zeer zacht, aan de zonnige kant en de normale hoeveelheid neerslag

In ruim een eeuw was alleen de herfst van 2005 en 2006 nog zachter

Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen 10,2 °C normaal, was de herfst zeer zacht. In de lijst van zachtste herfsten sinds 1901 staat de herfst van 2009 op een gedeelde derde plaats, samen met die van 1969. Alleen de herfsten van 2005 en 2006 waren nog zachter met een gemiddelde temperatuur van 12,0 °C, respectievelijk 13,6 °C. 
Alle drie afzonderlijke maanden waren zachter dan normaal, waarbij november er duidelijk uitsprong. Met een gemiddelde temperatuur van 9,5 °C tegen normaal 6,2 °C eindigde november op de tweede plaats in de rij van zachtste novembermaanden sinds 1706. 
Daarbij was vooral het tijdvak van 13 tot en met 25 november uitzonderlijk zacht. De gemiddelde temperatuur lag toen met ruim 10 °C iedere dag vijf tot zeven graden boven de normale waarde voor de tijd van het jaar. Deze temperaturen komen normaal voor in de eerste helft van mei.
In september was de gemiddelde temperatuur in De Bilt 15,0 °C tegen normaal 14,2 °C, in oktober 10,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,3 °C.
Op 8 september werd in De Bilt de laatste zomerse dag van het seizoen genoteerd (maximumtemperatuur 25,0 °C of hoger). In het Limburgse Ell werd het die dag met 30,3 °C zelfs nog tropisch warm (maximumtemperatuur 30,0 °C of hoger). 

In De Bilt werden tien warme dagen (maximumtemperatuur 20,0 °C of hoger) genoteerd tegen 12 normaal. Alle warme dagen vielen in september. In het zuidoosten werd op 7 oktober nog een warme dag geregistreerd. 
Rond het midden van de maand oktober was het duidelijk te koud voor de tijd van het jaar. In De Bilt daalde de temperatuur op 14 oktober voor het eerst na de zomer tot onder het vriespunt. In totaal werden deze herfst in De Bilt twee vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) geregistreerd, allebei in oktober. Het normale aantal voor de herfst bedraagt zeven vorstdagen. De landelijk laagste temperatuur, -4,9 °C, werd op 15 oktober gemeten op de vliegbasis Twenthe.

Met gemiddeld over het land 219 mm neerslag tegen 235 mm normaal had de herfst vrijwel de normale hoeveelheid neerslag. De herfst begon droog met in september landelijk gemiddeld 30 mm tegen 75 mm normaal.
In oktober viel 71 mm tegen 78 mm normaal. November was juist nat met landelijk gemiddeld 118 mm tegen een langjarig gemiddelde van 82 mm. Valkenburg was het natste KNMI-station met 264 mm, Nieuw Beerta het droogst met 165 mm. In De Bilt werd 243 mm afgetapt tegen normaal 230 mm.
7 oktober was regionaal een natte dag. Zware buien lieten in Limburg en de Achterhoek 50 tot 75 mm neerslag achter. Op 23 november veroorzaakte een actieve randstoring vooral in het zuiden zware buien. Daar viel in een brede strook 40 tot 55 mm neerslag. Bovendien gingen de buien plaatselijk vergezeld van onweer en zeer zware windstoten tot 100 km/uur. Ook op 18 november stond er veel wind. Een depressie veroorzaakte in het noordwesten enige tijd storm, kracht 9.

Met gemiddeld over het land 327 zonuren tegen normaal 302 was de herfst aan de zonnige kant. September was een zonnige maand met landelijk gemiddeld 161 zonuren tegen 136 normaal. In oktober werden 113 zonuren geregistreerd tegen 105 normaal, in november 54 tegen 60 normaal. De herfst was het zonnigst in het zuidwesten. Vlissingen noteerde 362 zonuren. Eelde was het somberste KNMI-station met 296 uren. In De Bilt scheen de zon 334 uren tegen 298 normaal.

Vorig jaar herfst bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 10,2 °C, de hoeveelheid neerslag 282 mm en het aantal zonuren 334.

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1971-2000 / De Bilt, 2 december 2009/Rob Sluijter