Herfst 2011 (september, oktober, november)

Zeer zacht, zeer zonnig en droog

Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 11,4 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,6 °C, eindigde de herfst op de negende plaats in de top tien van zachtste herfsten sinds 1901. Op de eerste plaats in deze lijst staat de herfst van 2006 met een gemiddelde temperatuur van 13,6 °C. Opvallend is dat zes van de tien zachtste herfsten zijn voorgekomen sinds het jaar 2000.

Alle drie de afzonderlijke herfstmaanden verliepen zacht. September had een gemiddelde temperatuur van 15,6 °C tegen 14,5 °C normaal, oktober 11,4 °C en november 7,2 °C tegen respectievelijk 6,7 °C en 10,7 °C normaal. De laatste dagen van september en het begin van oktober verliepen uitzonderlijk warm met op 1 en 2 oktober op veel plaatsen nog maxima van 25,0 °C of hoger (zomerse dagen). Zomerse dagen in oktober komen niet vaak voor. In De Bilt was dat sinds 1901 pas zes keer eerder gebeurd. In totaal telde de herfst in De Bilt zes zomerse dagen tegen vier normaal. Het aantal warme dagen (maximumtemperatuur 20,0 °C of hoger) lag in De Bilt met achttien ook ruim boven het langjarige gemiddelde van twaalf.

Op 9 oktober kwam het voor het eerst na het zomerseizoen lokaal tot vorst. In De Bilt duurde het tot 14 november, voordat de eerste vorst werd geregistreerd. In totaal werden in De Bilt acht vorstdagen (minimumtemperatuur beneden de 0,0 °C) gemeten, het normale aantal bedraagt zeven. In het hele land bleef de vorst beperkt tot een enkel graadje. De landelijk laagste temperatuur werd gemeten op 16 november in Woensdrecht; -4,4 °C.

De herfst was gemiddeld over het land droog met 142 mm regen tegen een langjarig gemiddelde van 243 mm. Het droge karakter van de herfst werd voornamelijk veroorzaakt door november. Deze maand was de droogste novembermaand sinds tenminste 1906 met gemiddeld over het land negen mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 82 mm. Ook in de tweede helft van oktober viel er weinig neerslag. Oktober als geheel was vrij droog met gemiddeld over het land 69 mm tegen 83 mm normaal. Met gemiddeld over het land 65 mm regen regende het ook in september wat minder dan het langjarige gemiddelde van 78 mm.

Het droogst was het deze herfst in het zuidoosten van het land. Het KNMI-station Maastricht registreerde niet meer dan 75 mm. Het minst droge station was Lauwersoog met 187 mm. In De Bilt werd 168 mm afgetapt tegen 241 mm normaal. Doordat het weer deze herfst vaak werd bepaald door hogedrukgebieden waren er, met uitzondering van begin september, weinig dagen met onstuimig weer of veel neerslag.

Gemiddeld over het land scheen de zon 410 uren tegen 320 uren normaal. Daarmee was herfst 2011 de op vier na zonnigste sinds 1908. De aller zonnigste herfst was die van 1959 met gemiddeld over het land 444 zonuren. Met name november was een zonnige maand. Gemiddeld over het land scheen de zon 95 uren tegen 63 normaal. Daarmee eindigde november op de derde plaats in de rij van zonnigste novembermaanden sinds 1908.

Maar ook september en oktober waren zonniger dan gebruikelijk. In september werden 162 zonuren gemeten tegen 143 normaal, in oktober 154 tegen normaal 113 zonuren. De zon was het meest te zien in het zuidoosten van het land met op het KNMI-station Ell 460 zonuren. In het noorden van het land scheen de zon het minst met in Lauwersoog 351 uren zonneschijn. In De Bilt werden 407 zonuren geregistreerd tegen 314 normaal.

Vorig jaar herfst bedroeg in De Bilt de gemiddelde temperatuur 9,9 °C, de hoeveelheid neerslag 262 mm en het aantal zonuren 304..

Normaal=het langjarig gemiddelde over het tijdvak 1981-2010
De Bilt, 2 december 2011/Rob Sluijter