Uitleg over

Saharazand

Regenwater kan allerlei stoffen bevatten, soms zelfs zand uit de woestijn. Bij stof- en zandstormen in het woestijngebied kan stof kilometers hoog in de atmosfeer komen.

Wanneer luchtstroming over een enorme afstand van zuid naar noord is gericht, kan Saharazand boven ons land of nog noordelijker komen. Door regen kan het stof met de neerslag op het aardoppervlak terechtkomen. Vooral na een licht buitje vinden we (vaak roodbruin gekleurd) saharastof terug op voorwerpen als auto's, daken en tuinmeubilair.

Wonderregen

Neerslag met saharazand is een eeuwenoud verschijnsel. Vroeger kon men dit niet verklaren. Het werd toen toegeschreven aan insecten die het regenwater roodachtig kleurden. Het stond ook wel bekend als bloedregen of wonderregen. In de landen rond de Middellandse Zee komt het herhaaldelijk voor.

Saharazand in Nederland

In ons land is saharazand sinds 1900 op zeker vijftien dagen op uitgebreide schaal voorgekomen. Steeds bij voor de tijd van het jaar warm weer. Afhankelijk van het brongebied kan de kleur variëren van lichtgrijs tot rood of bruin. Het bevat verschillende mineralen en is soms al enkele dagen voor het ons land bereikt op de satellietfoto te zien.

foto van een distelvlinder
Eind april 2012 bezorgde een warme zuidelijke stroming ons saharastof en een vlindercadeautje, de distelvlinder (Bron: Natuurbericht/Kars Veling)
satellietbeeld van stofstorm voor de kust van Portugal
Stofstorm voor de kust van Portugal waarvan het stof uit de Sahara ook ons land kon bereiken (Bron: Modis)

Stuifmeel

Saharastof wordt vaak verward met stuifmeel en soms laat de neerslag zowel stuifmeel als saharastof na. Zo'n situatie deed zich voor op de warme 12 mei 1998. De atmosfeer zat toen vol met stuifmeel afkomstig van bomen en bloeiende grassen, terwijl hoger in de atmosfeer veel stof uit de Sahara zat.

Fijnkorrelig saharastof

Op 4 februari 2000 is op verscheidene plaatsen in ons land fijn saharazand waargenomen, afkomstig uit Mauritanië. Van daaruit is het boven de Atlantische Oceaan terechtgekomen tot een eind ten westen van Madeira. Vervolgens is het stof naar het noorden afgebogen om via het zuiden van Engeland met een zuidwestelijke stroming bij ons terecht te komen.

Het komt zelden voor dat zand uit de Sahara zo'n lange omweg aflegt. Meestal komt het met zuidelijke winden vrijwel recht naar ons toe. Door de lange omweg en het langdurige verblijf in de atmosfeer zijn de zwaarste deeltjes onderweg verloren gegaan, zodat het saharazand dat in ons land met de neerslag omlaag kwam heel fijnkorrelig was.

Distelvlinders

Ook op 11 april 2011 is in ons land op grote schaal saharastof waargenomen. Oorzaak was woestijnstof dat vanuit Marokko naar de kust van Portugal is getrokken. Vervolgens werd het met een vrij sterke zuidzuidwestelijke stroming naar het noorden getransporteerd. Volgens computerberekeningen kon het stof zelfs Groenland, IJsland en Scandinavie hebben bereikt. Eind april 2012 kwam met sterke zuidelijke stroming saharastof mee afkomstig uit het noorden van Afrika, waarmee volgens de Vlinderstichting ook distelvlinders uit Afrika onze kant op kwamen. 

Tijdens het tropisch warme weekeinde van 18 augustus 2012 is in ons land op diverse plaatsen saharazand waargenomen. Het stof was met een zuidelijke wind naar noordelijke breedten gevoerd en met de regen tijdens lichte buitjes op het aardoppervlak terechtgekomen. 

Calima

Op de Canarische Eilanden wordt een zeer warme zuidoostelijke wind die extreem droge lucht aanvoert vanuit de Sahara Calima genoemd. De wind is vergelijkbaar met de sirocco in het gebied van de Middellandse Zee. De luchtstroming, afkomstig uit de woestijn, vervoert veel zand noordwaarts. Alles raakt bedekt onder een laag zand. In een flinke stofstorm kan het zicht teruglopen tot bijna nul. 

Het vliegverkeer ondervindt veel hinder van van saharastof. Het stof kan tot soms wel 6 kilometer hoogte komen en verder doordringen tot het noorden van Europa en en zelfs tot Noord-Amerika. De Calima zorgt ook voor extreme hitte met temperaturen die op kunnen lopen tot circa 40 graden.

Meer uitleg over

  • foto van vliegtuigstrepen

    Vliegtuigstrepen

    Vliegtuigstrepen zijn kunstmatige wolken, veroorzaakt door de uitstoot van waterdamp door vliegverkeer.
  • Smog boven Almaty, Kazachstan (Bron: Wikipedia)

    Luchtkwaliteit

    Het KNMI maakt dagelijks verwachtingen van de luchtkwaliteit. Dit gebeurt met computermodellen.
Niet gevonden wat u zocht? Zoek in alle uitleg over