IJsbloemen op een raam
Foto: Rik Noorlandt

Buiten koud, binnen droog, hoe zit dat?

16 december 2022

In de winter is de lucht in huis vaak droog. Hoe komt dat? En hoeveel water verbruikt een bevochtiger om de luchtvochtigheid in huis op een aangenaam peil te houden?

Hoe meet je hoe droog het is in huis? 

Luchtvochtigheid kun je meten met paardenhaar. Paardenhaar wordt namelijk korter in drogere lucht. In een haarhygrometer trekt het paardenhaar aan een wijzertje die de luchtvochtigheid aangeeft in procenten. Maar wat betekenen die procenten?  

Waterdamp in de lucht zie en ruik je niet, het is een onzichtbaar gas. Dit gas condenseert tot water als de temperatuur daalt. Zo ontstaat mist op een koude ochtend en condens op een koude ruit. Hoe minder waterdamp er in de lucht zit (in gram per kubieke meter), hoe lager de temperatuur waarbij de waterdamp condenseert. Op het moment dat een deel van de waterdamp gaat condenseren, zeggen we dat de lucht verzadigd is. De relatieve vochtigheid is dan 100 procent. De hoeveelheid waterdamp in de lucht is dan gelijk aan de verzadigingshoeveelheid. De relatieve vochtigheid is dus de hoeveelheid waterdamp in de lucht relatief ten opzichte van de verzadigingshoeveelheid. 

Waarom is het in de winter droog in huis? 

De koude buitenlucht bevat maximaal de verzadigingshoeveelheid waterdamp. Als de buitenlucht in huis wordt opgewarmd, dan daalt de relatieve vochtigheid. De hoeveelheid vocht blijft gewoon gelijk, maar de verzadingshoeveelheid neemt wel toe vanwege de stijgende temperatuur. De lucht voelt dan droog aan en onttrekt vocht aan houten meubels en vloeren die daardoor kunnen kromtrekken of scheuren. Ook huid en haar drogen uit en daar kun je last van krijgen. 

Figuur 1. Verband tussen temperatuur en de relatieve vochtigheid voor verschillende hoeveelheden waterdamp in de lucht (blauwe lijnen in gram per kubieke meter). Buitenlucht van 0 graden en 70% luchtvochtigheid volgt de lijn tussen A en B bij opwarming binnen tot 20 graden. ©KNMI

Hoeveel water moet je verdampen om de luchtvochtigheid op peil te houden? 

Met een luchtbevochtiger kun je de luchtvochtigheid binnenshuis op een aangenaam peil houden (tussen 40% en 60%). Je kunt uitrekenen hoeveel water je daarvoor nodig hebt (figuur 1). Stel je hebt buitenlucht van 0 °C met een relatieve vochtigheid van 70 procent (punt A). De hoeveelheid waterdamp is dan 3,4 gram per kubieke meter lucht. Als deze lucht binnen wordt verwarmd tot 20 graden (punt B), dan daalt de relatieve vochtigheid langs de lijn van 3,4 gram per kubieke meter tot 19 procent.

Bij 20 graden is de verzadigingshoeveelheid waterdamp 18 gram per kubieke meter (punt C). Als je de relatieve vochtigheid op 50 procent wilt krijgen, dan moet je de hoeveelheid waterdamp in de lucht aanvullen tot 9 gram per kubieke meter lucht (50 procent van 18 gram). Dus 5,6 gram per kubieke meter lucht toevoegen. In een gemiddelde huiskamer van 100 kubieke meter komt dat neer op ruim een halve liter water. 

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Het klimaat en vogelsnelwegen

    De lente is begonnen en de Noordse stern gaat weer beginnen aan zijn jaarlijkse tocht van de Zuid...

    12 maart 2025 - Klimaatbericht
  2. Methaan: onzichtbaar, maar niet ongezien

    De uitstoot van CO2 en methaan neemt nog altijd toe. Methaan is na CO2 het belangrijkste broeikas...

    10 maart 2025 - Klimaatbericht
  3. Metingen weer beschikbaar

    Door de gevolgen van stroomuitval op het KNMI eerder vandaag zijn er problemen met het netwerkver...

    05 maart 2025 - Nieuwsbericht
  4. Het klimaat is altijd veranderd, met CO₂ in de hoofdrol

    Het klimaat op aarde is niet altijd hetzelfde geweest; de gemiddelde temperatuur heeft juist flin...

    05 maart 2025 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten