Zonsondergang in de Kennemerduinen donderdag 18 juli 2024
©Arnoud Apituley

Canadese bosbrandrook kleurt onze zonsondergang

23 juli 2024

Deze maand pakten dikke rookwolken zich samen boven de bossen in Oost-Canada. Binnen zeven dagen bereikte de rook ons land op een hoogte van 3 tot 4 kilometer, meegevoerd door een sterke westenwind. Verstrooiing van het zonlicht door de rookdeeltjes in de lucht kleurde de hemel in Nederland afgelopen week fel rood-oranje tijdens de zonsondergang.

Bosbranden in Canada en de VS 

Iedere zomer ontstaan er in de uitgestrekte bossen van Canada en de Verenigde Staten bosbranden. Soms als gevolg van kampvuurtjes, meestal spontaan door bliksem in combinatie met uitgedroogde vegetatie en hoge temperaturen. Vanuit de ruimte worden bosbranden met satellieten nauwlettend in de gaten gehouden en zijn ook de rookpluimen goed te zien. In afbeelding 1 zie je met oranje stippen de vuurhaarden op 12 juli van dit jaar. Boven Oost-Canada is er een groot aantal zichtbaar omgeven door een grauwe sluier van rook. 

Satellietbeeld van brandhaarden, rook en wolken op 12 juli 2024 boven Noord-Amerika.
Afbeelding 1. Satellietbeeld van brandhaarden, rook en wolken op 12 juli 2024. Bron: https:// worldview.earthdata.nasa.gov.
In kleur als functie van de tijd op verschillende hoogtes waarnemingen van wolken en een rooksluier met de wolkenhoogtemeter op Cabauw op 18 juli 2024.
Afbeelding 2. Wolkenhoogtemetingen met laserlicht (lidar) op Cabauw op 18 juli 2024 onthullen de aanwezigheid van een rooksluier tussen 3 en 4 km boven de grond (lichtblauw), hoge bewolking daarboven in het wit en lage bewolking daaronder (geel/bruin). Bron: KNMI.
Kaart met de route die de lucht tussen 12 en 18 juli aflegde vanaf Oost-Canada richting Nederland.
Afbeelding 3. Resultaat van een berekening waar de lucht vandaag kwam die zich op 18 juli om 22:00 uur boven Cabauw (NL) op 3 kilometer hoogte bevond.

Rook waargenomen boven Nederland 

Op 18 juli meten we met de wolkenhoogtemeter van het KNMI op meetstation Cabauw naast hoge en lage bewolking ook een rooksluier op 3 tot 4 kilometer hoogte (zie afbeelding 2). In de loop van de avond wordt de rooksluier dikker. Het rode licht van de ondergaande zon schijnt door de sluier heen en wordt door de rookdeeltjes verstrooid. Gevolg: de horizon gloeit met een prachtig rood-oranje gloed. 

Rook afkomstig van Canadese bosbranden 

We zijn nagegaan waar de rook vandaan kwam met behulp van de wind gedurende de voorgaande dagen. We starten de berekening op 3 kilometer hoogte boven Cabauw om 22:00 uur en halen de windgegevens op van dat moment op die hoogte. Zo weten we met welke snelheid en uit welke richting de lucht is aan komen waaien. Daarmee rekenen we uit waar de lucht een uur eerder was. Dan halen we de windgegevens op van dat moment op die positie en gaan dan weer een uur terug in de tijd. In afbeelding 3 zie je het resultaat van ruim zeven dagen terugrekenen. Het blijkt dat de lucht afkomstig is uit Oost-Canada toen op dat moment op 12 juli de lucht daar gevuld werd met rook van de bosbranden. 

Nog meer bosbranden verwacht deze zomer 

Op dit moment woedden er hevige bosbranden in het westen van Canada. Door aanhoudende hitte en droogte is er in die regio een verhoogd risico op nog meer branden in de komende weken. Door klimaatverandering is de kans op brandgevaarlijk weer in Canada toegenomen. Door brandpreventie is het aantal branden desondanks gedaald.  Wel neemt het totale oppervlak aan verbrand natuurgebied toe. 

KNMI-klimaatbericht door Arnoud Apituley en Frank Selten 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Klimaatwetenschap in de rechtszaal

    Vandaag is het de dag van de mensenrechten. Het recht op leven, gezondheid, eigendom en wonen sta...

    10 december 2024 - Klimaatbericht
  2. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
  3. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten