De graadmeter voor klimaatverandering

De verandering van de wereldgemiddelde temperatuur is een belangrijke maat voor klimaatverandering. Hoe komen we tot een goede schatting van deze temperatuur?

Het is belangrijk om voor zoveel mogelijk plekken ter wereld goede metingen te hebben. In Nederland en andere bevolkte gebieden wordt de temperatuur waargenomen op officiële meetvelden. Deze waarnemingen worden aangevuld met onder meer satellietmetingen vanuit de ruimte en metingen vanaf boeien in de oceaan. Uit de verzamelde data wordt vervolgens de wereldgemiddelde temperatuurafwijking ten opzichte van een referentieperiode berekend.

Verschillende instituten doen zulke berekeningen. Ieder instituut maakt zijn eigen keuzes hoe men het best om kan gaan met gebieden met weinig of geen metingen. Ondanks de verschillende methodes en verschillen in gebruikte metingen, liggen de berekende wereldgemiddelden dichtbij elkaar (Figuur 1).

Om uitspraken te kunnen doen over klimaatverandering is een historische tijdreeks nodig. Deze wordt berekend uit oude metingen, op dezelfde manier als hierboven beschreven (Figuur 1). Het aantal meetstations was vroeger echter veel kleiner dan nu, met name op het Zuidelijk halfrond, in de poolgebieden en boven oceanen (Figuur 2). Hierdoor is de onzekerheid in de berekeningen voor vroegere tijden groter dan voor nu.

Natuurlijk kunnen we niet terug in de tijd om extra metingen te doen. Wel wordt wereldwijd samengewerkt aan het digitaliseren van oude weerarchieven. Zo krijgen we een steeds beter beeld van de wereldgemiddelde temperatuur in het verleden en daarmee beter inzicht in klimaatverandering van nu.

 

KNMI-klimaatbericht door Karin van der Wiel