Brekende golf op het strand
Foto: shutterstock

Hoe El Niño de aarde laat trillen

08 juni 2022

Tijdens El Niño jaren is de seismische achtergrondruis sterker door krachtigere golven in kustgebieden. Dat blijkt uit een seismo-klimatologische studie over de periode 1972 tot 2009. In een veranderend klimaat zijn studies naar variabiliteit van oceaangolven en extreme stormen in kustgebieden van groot belang. Dit in verband met erosie van de kust en overstromingsrisico's. Seismische gegevens kunnen hieraan bijdragen.

De seismische ruis neemt tijdens stormen toe. Stormen als Dudley, Eunice en Franklin kunnen worden gevolgd op de seismische stations rondom de Noordzee. De seismische achtergrondruis is afkomstig van oceaangolven en wordt ‘microseismen’ genoemd. 

Verband tussen seismische achtergrondruis en zeegolven 

Hoewel microseismen als ruis wordt beschouwd voor de analyse van aardbevingen, kunnen de signalen ook worden gebruikt voor langjarige analyses van zeegolfenergie. De meeste energie van microseismen wordt bij de kust opgewekt. Een deel hiervan ontstaat doordat zeegolven in ondieper water breken, waardoor energie wordt overgedragen op de bodem als seismische trillingen met een typische trillingstijd tussen 14 en 20 secondes.

Tijdens sterke El Niño's worden rond de Pacifische en Atlantische oceaan meer krachtige microseismen gemeten in de winter. Dit duidt op een toename in golfenergie in de kustgebieden tijdens El Niño met grotere kans op kusterosie en overstromingen.

Microseismen-index als maat voor oceaangolfenergie bij de kust 

Omdat lange meetreeksen beschikbaar zijn, kunnen seismische gegevens inzicht geven in variaties in het klimaat. In een seismo-klimatologische studie over de periode 1972 tot 2009 is het verband onderzocht tussen microseismen en de El Niño Southern Oscillation (ENSO). Deze klimaatcyclus beïnvloedt de stormen op de oceaan, en daarmee de zeegolven langs de kustlijnen. In de studie wordt een index gedefinieerd als maat voor het aantal krachtige microseismen. Uit metingen van 23 seismische stations wereldwijd blijkt dat maxima in de index optreden in de winter tijdens de matige en sterke El Niño's van 1978, 1983, 1987 en 1998 (zie figuur). 

De ENSO-cyclus is een natuurlijke oscillatie van het klimaat op aarde. Het IPCC concludeert in haar laatste rapport dat klimaatmodellen geen robuuste verandering laten zien in de ENSO-cyclus in een warmere wereld. Via seismische metingen kunnen we blijven volgen hoe oceaangolven en extreme stormen veranderen in een veranderend klimaat. Dit is van belang voor kusterosie en de risico's op overstromingen, vooral ook omdat de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. 

KNMI-klimaatbericht door Jelle Assink

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
  2. Zachte en vrij natte herfst

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9 °C was de herf...

    29 november 2024 - Nieuwsbericht
  3. Nederlandse wintertemperaturen: het oosten is het nieuwe westen

    De afgelopen tijd is Nederland in alle seizoenen opgewarmd. In de winter is de temperatuur in het...

    27 november 2024 - Klimaatbericht
  4. Storm Conall

    Storm Conall bereikt woensdag 27 november Nederland. We verwachten woensdagavond in het noorden v...

    26 november 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten