Brekende golf op het strand
Foto: shutterstock

Hoe El Niño de aarde laat trillen

08 juni 2022

Tijdens El Niño jaren is de seismische achtergrondruis sterker door krachtigere golven in kustgebieden. Dat blijkt uit een seismo-klimatologische studie over de periode 1972 tot 2009. In een veranderend klimaat zijn studies naar variabiliteit van oceaangolven en extreme stormen in kustgebieden van groot belang. Dit in verband met erosie van de kust en overstromingsrisico's. Seismische gegevens kunnen hieraan bijdragen.

De seismische ruis neemt tijdens stormen toe. Stormen als Dudley, Eunice en Franklin kunnen worden gevolgd op de seismische stations rondom de Noordzee. De seismische achtergrondruis is afkomstig van oceaangolven en wordt ‘microseismen’ genoemd. 

Verband tussen seismische achtergrondruis en zeegolven 

Hoewel microseismen als ruis wordt beschouwd voor de analyse van aardbevingen, kunnen de signalen ook worden gebruikt voor langjarige analyses van zeegolfenergie. De meeste energie van microseismen wordt bij de kust opgewekt. Een deel hiervan ontstaat doordat zeegolven in ondieper water breken, waardoor energie wordt overgedragen op de bodem als seismische trillingen met een typische trillingstijd tussen 14 en 20 secondes.

Tijdens sterke El Niño's worden rond de Pacifische en Atlantische oceaan meer krachtige microseismen gemeten in de winter. Dit duidt op een toename in golfenergie in de kustgebieden tijdens El Niño met grotere kans op kusterosie en overstromingen.

Microseismen-index als maat voor oceaangolfenergie bij de kust 

Omdat lange meetreeksen beschikbaar zijn, kunnen seismische gegevens inzicht geven in variaties in het klimaat. In een seismo-klimatologische studie over de periode 1972 tot 2009 is het verband onderzocht tussen microseismen en de El Niño Southern Oscillation (ENSO). Deze klimaatcyclus beïnvloedt de stormen op de oceaan, en daarmee de zeegolven langs de kustlijnen. In de studie wordt een index gedefinieerd als maat voor het aantal krachtige microseismen. Uit metingen van 23 seismische stations wereldwijd blijkt dat maxima in de index optreden in de winter tijdens de matige en sterke El Niño's van 1978, 1983, 1987 en 1998 (zie figuur). 

De ENSO-cyclus is een natuurlijke oscillatie van het klimaat op aarde. Het IPCC concludeert in haar laatste rapport dat klimaatmodellen geen robuuste verandering laten zien in de ENSO-cyclus in een warmere wereld. Via seismische metingen kunnen we blijven volgen hoe oceaangolven en extreme stormen veranderen in een veranderend klimaat. Dit is van belang voor kusterosie en de risico's op overstromingen, vooral ook omdat de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. 

KNMI-klimaatbericht door Jelle Assink

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Wat staat Europa te wachten als de Golfstroom sterk verzwakt?

    De Atlantische oceaanstroming, waar de Golfstroom onderdeel van is, lijkt een stuk instabieler te...

    11 juni 2025 - Klimaatbericht
  2. Uitspraak klimaatclaim 'succesvol gefaald'

    Vorige week was daar dan eindelijk een uitspraak in de klimaatrechtzaak die een Peruaanse boer ha...

    06 juni 2025 - Klimaatbericht
  3. De ene soort hitte is de andere niet – daarom ontwikkelen we nu de hittekracht

    Wereldwijd wordt vandaag, op Heat Action Day, aandacht gevraagd voor de risico’s van extreme hitt...

    02 juni 2025 - Klimaatbericht
  4. Zachte, zeer droge en zeer zonnige lente

    Met een gemiddelde temperatuur van 10,9°C tegen een langjarig gemiddelde van 9,9°C was de lente z...

    30 mei 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten