Het gletsjerijs kraakt en knispert onder mijn bergschoenen terwijl ik de Groenlandse ijskap oploop. Ik ben op weg naar het weerstation waarmee we tijdens de wetenschappelijke expeditie metingen doen. Vreemd genoeg is het ijs niet glad, integendeel, het is uiterst brokkelig. Ik kijk naar beneden: het oppervlak wemelt van de minieme kuiltjes, enkele centimeters tot decimeters diep, gevuld met smeltwater en op de bodem een dun laagje donker materiaal.
Een onverwachte aanblik op de een na grootste ijskap ter wereld: minuscule poeltjes waarin, zo blijkt uit recent onderzoek, unieke mini-ecosysteempjes kunnen ontstaan. Ze worden gevormd door het insmelten van aangewaaid gruis, ook wel cryoconiet genoemd. De organismen, voornamelijk microben, zijn net als het gruis donkergekleurd om zich tegen de UV-straling te beschermen.
Vanwege deze met donker gruis en microben gevulde kuiltjes kan de afsmelting van gletsjers en ijskappen flink toenemen, een effect dat in huidige klimaatmodellen nog niet wordt meegenomen. Zuiver ijs reflecteert namelijk 60 tot 70 procent van het zonlicht, terwijl het donkere gruis en de microben slechts 20 procent weerkaatsen.
Dit verschil zorgt ervoor dat de ijskap als geheel meer zonlicht absorbeert. Het gevolg hiervan is een toename in de afsmelting en dus een grotere zeeniveaustijging. Dit aspect van klimaatverandering is van groot belang voor Nederland.
Kleine gaatjes kunnen dus grote gevolgen hebben.
KNMI-Klimaatbericht door Richard Bintanja
Bijna 5 december, tijd voor een nieuw gedicht, vol feiten waar we over hebben bericht.
04 december 2025 - KlimaatberichtAfgelopen week teisterden ongekend zware overstromingen grote delen van Zuidoost-Azië. Van Indone...
03 december 2025 - NieuwsberichtDoor klimaatverandering wordt het zomer's droger in Nederland en Europa. Er is een mogelijkheid d...
03 december 2025 - KlimaatberichtMet een gemiddelde temperatuur van 11,6°C was de herfst van 2025 zeer zacht, al kwam het seizoen ...
01 december 2025 - Nieuwsbericht