Het gletsjerijs kraakt en knispert onder mijn bergschoenen terwijl ik de Groenlandse ijskap oploop. Ik ben op weg naar het weerstation waarmee we tijdens de wetenschappelijke expeditie metingen doen. Vreemd genoeg is het ijs niet glad, integendeel, het is uiterst brokkelig. Ik kijk naar beneden: het oppervlak wemelt van de minieme kuiltjes, enkele centimeters tot decimeters diep, gevuld met smeltwater en op de bodem een dun laagje donker materiaal.
Een onverwachte aanblik op de een na grootste ijskap ter wereld: minuscule poeltjes waarin, zo blijkt uit recent onderzoek, unieke mini-ecosysteempjes kunnen ontstaan. Ze worden gevormd door het insmelten van aangewaaid gruis, ook wel cryoconiet genoemd. De organismen, voornamelijk microben, zijn net als het gruis donkergekleurd om zich tegen de UV-straling te beschermen.
Vanwege deze met donker gruis en microben gevulde kuiltjes kan de afsmelting van gletsjers en ijskappen flink toenemen, een effect dat in huidige klimaatmodellen nog niet wordt meegenomen. Zuiver ijs reflecteert namelijk 60 tot 70 procent van het zonlicht, terwijl het donkere gruis en de microben slechts 20 procent weerkaatsen.
Dit verschil zorgt ervoor dat de ijskap als geheel meer zonlicht absorbeert. Het gevolg hiervan is een toename in de afsmelting en dus een grotere zeeniveaustijging. Dit aspect van klimaatverandering is van groot belang voor Nederland.
Kleine gaatjes kunnen dus grote gevolgen hebben.
KNMI-Klimaatbericht door Richard Bintanja
Met de huidige opwarming van de aarde is het kantelpunt voor koraalriffen naar alle waarschijnlij...
17 december 2025 - KlimaatberichtHoe ziet het klimaat van Aruba, Curaçao en Sint Maarten eruit in 2050 en 2100? Dat staat in de ni...
16 december 2025 - NieuwsberichtZo had het kunnen gaan. Maar zo ging het niet. Met deze zinnen starten de negen weersextremen die...
12 december 2025 - NieuwsberichtDe regenval van eind november in Sri Lanka, Indonesië en Maleisië was heviger door klimaatverande...
11 december 2025 - Klimaatbericht