Klimaatbericht

Koude wervel op Atlantische oceaan beïnvloedt weer in Europa

31 juli 2017

Grilligheid is een belangrijk kenmerk van het weer in West-Europa. Na de warme en droge mei en juni maanden was juli in Nederland wisselvallig en nat. Ondanks die grilligheid die kan leiden tot wisselvallig weer zijn er ook specifieke factoren die ons weer beïnvloeden. Zo leidt relatief koud water ten zuiden van Groenland tot grotere kans op hoge druk voor West-Europa.

Dit blijkt uit onderzoek dat we op het KNMI hebben uitgevoerd.  Al sinds een aantal jaren zien we de grote wervelstroom in de Noord Atlantische oceaan afkoelen (zie Figuur 1 en 2). Het klinkt tegenstrijdig, maar mogelijk houdt deze lokale afkoeling verband met de mondiale opwarming van het klimaat. Klimaatmodellen voorspellen namelijk een koudere wervel doordat oceaanstromingen verzwakken en minder warmte van de tropen naar dat gebied transporteren. De “motor” van deze stromingen, het afkoelen en naar beneden zinken van water in de Noordelijke Atlantische oceaan, zwakt af in een opgewarmde wereld.

De koude wervel beïnvloedt het weer in Europa, met name in de zomer. Waarnemingen en klimaatmodellen laten zien dat bij een koude wervel vaker een hogedrukgebied ten westen van het Verenigd Koninkrijk ontstaat. Dit zorgt voor aanvoer van oostelijke, droge en warme lucht in West Europa. Ook dit jaar is de koude wervel weer zichtbaar. Hoewel het weer grillig is en door veel factoren bepaald wordt is de afgelopen periode met mooi en droog weer in Midden- en Zuid-Europa mede veroorzaakt door de koude wervel.

De voorspelde versterking van de koude wervel door klimaatverandering vergroot de kans op drogere en warmere zomers in West Europa. Omdat het toekomstig klimaat in West Europa ook van veel andere factoren afhangt is dit nog erg onzeker. Het KNMI werkt daarom met verschillende klimaatscenario’s, waarvan het warme, droge scenario voor de zomer er een van is.

KNMI-klimaatbericht door Rein Haarsma en Frank Selten

Figuur 1: Zeewatertemperatuur afwijking ten opzichte van normaal (⁰C) voor de maand Juni. De rode cirkel geeft de ligging van de “koude wervel” weer. Bron: cpc.noaa.gov
Figuur 1: Zeewatertemperatuur afwijking ten opzichte van normaal (⁰C) voor de maand Juni. De rode cirkel geeft de ligging van de “koude wervel” weer. Bron: cpc.noaa.gov
Figuur 2: Zeewatertemperatuur in de koude wervel gemiddeld over 12 maanden startend in juli van het aangegeven jaartal. Bron: climexp.knmi.nl
Figuur 2:Zeewatertemperatuur in de koude wervel gemiddeld over 12 maanden startend in juli van het aangegeven jaartal. Bron: climexp.knmi.nl
Figuur 3: Berekende luchtdruk (links) en temperatuur (rechts) verandering voor de zomer aan het eind van deze eeuw door stijgende broeikasgasconcentraties. De rode cirkel geeft de ligging van de “koude wervel” weer.
Figuur 3: Berekende luchtdruk (links) en temperatuur (rechts) verandering voor de zomer aan het eind van deze eeuw door stijgende broeikasgasconcentraties. De rode cirkel geeft de ligging van de “koude wervel” weer.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Verwachtingen voor het komende orkaanseizoen

    Het Atlantisch orkaanseizoen begint 1 juni. Waar we vorig jaar te maken kregen met een zeer actie...

    23 mei 2025 - Klimaatbericht
  2. Korte uitschieter, lange schade: de risico’s van een klimaat-overshoot

    De 1,5 gradengrens van het Klimaatakkoord van Parijs komt steeds dichterbij. De hoop wordt daarom...

    21 mei 2025 - Klimaatbericht
  3. Wat te doen bij onweersbuien tijdens de Avondvierdaagse?

    In mei en juni lopen kinderen in het hele land de Avondvierdaagse. Extreem weer zoals onweersbuie...

    19 mei 2025 - Nieuwsbericht
  4. Droogte houdt aan

    Waar de regen begin vorig jaar nog met bakken uit de hemel kwam is het dit jaar al sinds februari...

    14 mei 2025 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten