Koude wervel op Atlantische oceaan beïnvloedt weer in Europa

Grilligheid is een belangrijk kenmerk van het weer in West-Europa. Na de warme en droge mei en juni maanden was juli in Nederland wisselvallig en nat. Ondanks die grilligheid die kan leiden tot wisselvallig weer zijn er ook specifieke factoren die ons weer beïnvloeden. Zo leidt relatief koud water ten zuiden van Groenland tot grotere kans op hoge druk voor West-Europa.

Dit blijkt uit onderzoek dat we op het KNMI hebben uitgevoerd.  Al sinds een aantal jaren zien we de grote wervelstroom in de Noord Atlantische oceaan afkoelen (zie Figuur 1 en 2). Het klinkt tegenstrijdig, maar mogelijk houdt deze lokale afkoeling verband met de mondiale opwarming van het klimaat. Klimaatmodellen voorspellen namelijk een koudere wervel doordat oceaanstromingen verzwakken en minder warmte van de tropen naar dat gebied transporteren. De “motor” van deze stromingen, het afkoelen en naar beneden zinken van water in de Noordelijke Atlantische oceaan, zwakt af in een opgewarmde wereld.

De koude wervel beïnvloedt het weer in Europa, met name in de zomer. Waarnemingen en klimaatmodellen laten zien dat bij een koude wervel vaker een hogedrukgebied ten westen van het Verenigd Koninkrijk ontstaat. Dit zorgt voor aanvoer van oostelijke, droge en warme lucht in West Europa. Ook dit jaar is de koude wervel weer zichtbaar. Hoewel het weer grillig is en door veel factoren bepaald wordt is de afgelopen periode met mooi en droog weer in Midden- en Zuid-Europa mede veroorzaakt door de koude wervel.

De voorspelde versterking van de koude wervel door klimaatverandering vergroot de kans op drogere en warmere zomers in West Europa. Omdat het toekomstig klimaat in West Europa ook van veel andere factoren afhangt is dit nog erg onzeker. Het KNMI werkt daarom met verschillende klimaatscenario’s, waarvan het warme, droge scenario voor de zomer er een van is.

KNMI-klimaatbericht door Rein Haarsma en Frank Selten