In Noord-Italië is het aantal buien met grote hagelstenen sinds de jaren 50 verdrievoudigd. Buiten Europa lijkt de kans hierop juist af te nemen. Dat blijkt uit onderzoek van het European Severe Storms Laboratory. In Nederland is geen duidelijke trend zichtbaar.
Zware onweersbuien met windstoten en grote hagel zorgden in juli voor doden en veel schade in de Alpenlanden en de noordelijke Balkan (figuur 1). Burgers kunnen hun weerwaarnemingen melden bij de European Severe Weather Database (ESWD). Het European Severe Storms Laboratory (ESSL) beheert en controleert de waarnemingen. Het ESSL bevestigt dat op 19 juli hagelstenen zijn gevallen zo groot als kleine meloenen met een doorsnede van 16 centimeter, in de omgeving van Venetië. Hiermee werd het oude Europese record van 15 centimeter uit Roemenië in 2016 verbroken. Op 24 juli was het weer raak met stenen van 19 centimeter doorsnede. Die dag was er ook grootschalige schade bij Nederlandse toeristen aan het Gardameer, die met bussen terug naar Nederland zijn gebracht.
Het wereldrecord staat overigens op 20 centimeter doorsnede, gemeten in 2003 in South-Dakota, Verenigde Staten. In Nederland heeft de grootste hagelsteen, gemeld in de ESWD (en als plausibel verklaard), een doorsnede van 10 centimeter, uit een bui die op 23 juni 2016 over Noord-Brabant trok. De Wereld Meteorologische Organisatie houdt overigens geen officiële registratie bij.
Het aantal waarnemingen in het verleden van hagel wereldwijd is beperkt. Het ESSL heeft daarom een nieuwe methode ontwikkeld om indirect iets te kunnen zeggen over het het aantal hagelbuien. Zo kunnen ze iets zeggen over hoe het aantal hagelbuien in Europa en elders in de wereld in de afgelopen zeventig jaar is veranderd (figuur 2). Alleen in Europa blijkt grote hagel duidelijk toegenomen en wereldwijd juist afgenomen. In 2022 kwamen wereldwijd de meeste buien met hagel groter dan 5 centimeter voor in Zuidwest-Frankrijk (+216 procent meer dan gemiddeld over 1992-2022), Oost-Spanje (+160 procent) en Noord-Italië (+135 procent). In Noord-Italië is in de afgelopen zeventig jaar het aantal buien met hagelstenen groter dan 5 centimeter het meest toegenomen, namelijk drie keer zo veel in 2012-2021 ten opzichte van de jaren vijftig (figuur 3).
Zware hagelbuien hebben onder andere voldoende vocht en warmte (onstabiliteit) nodig. Zo blijft een luchtbel net als een heteluchtballon stijgen door het verschil in temperatuur met de koude lucht boven in de atmosfeer. Het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, verwacht dat de omstandigheden waarin zware hagelbuien kunnen optreden vaker gaan voorkomen in een warmere wereld. Toch is het nog onduidelijk of zware hagelbuien daardoor toe- of af gaan nemen.
Hagelstenen kunnen dan wel groter worden doordat ze langer in de koude bovenlucht verblijven en daar groeien door bevriezing van het aanwezige water in de wolk. Maar ook de bovenlucht warmt in de toekomst op waardoor de stenen eerder smelten als ze naar beneden vallen. In het KNMI-klimaatsignaal wordt voor Nederland dan ook geconcludeerd dat het onduidelijk is wat de toekomst qua hagel gaat brengen.
Ook dit jaar ontwaakte de natuur weer vroeg uit haar winterslaap door de hoge temperaturen in feb...
01 mei 2024 - KlimaatberichtGemiddeld was april met een temperatuur van 10,8°C tegen 9,8°C normaal, warm. Maar de maand was o...
30 april 2024 - NieuwsberichtZaterdag viert Koning Willem-Alexander zijn 57ste verjaardag. Hoe is het klimaat tijdens zijn lev...
24 april 2024 - KlimaatberichtHet jaar 2023 was – wederom – een jaar vol extremen in Europa; één van de natste jaren in de meti...
22 april 2024 - Klimaatbericht