Sneeuw in de Sahara

De foto's gingen het internet over: duidelijk zichtbare sneeuw op zandheuvels in de Sahara, een opmerkelijk en zeldzaam beeld (Figuur 1). Op 7 januari viel er in het in Algerije gelegen dorp Ain Sefra enige tijd sneeuw en vormde zich een sneeuwdekje van enkele centimeters. In de hoger gelegen delen van de omringende zandduinen viel er zelfs nog iets meer.

Het is pas de vierde keer in de afgelopen 40 jaar dat er noemenswaardige sneeuw viel in dit anders kurkdroge en hete gebied. De laatste drie keren vonden plaats in de afgelopen zes jaar: januari 2012, december 2016 en dus recentelijk. De keer daarvóór was in februari 1979. Op het eerste gezicht is dit een opvallende trend, maar bij een fenomeen dat zo weinig voorkomt is het nog te vroeg om te stellen of de trend al of niet toevallig is. Onderzoekers hebben echter al wel aangetoond dat klimaatverandering invloed heeft op het stromingspatroon wereldwijd, en dus ook in en rondom Europa.

Over het algemeen heeft Europa te maken met een overheersend westelijke stroming, vooral in het winterseizoen. Van tijd tot tijd raakt deze stroming echter enigszins vertraagd of zelfs geblokkeerd en kunnen er sterke meanderingen ontstaan. Door opbouw van hogedruk boven de Atlantische Oceaan en Oost-Europa, ontstond er op 6 januari zo’n sterk meanderende stroming met een diepe trog boven het westen van Europa (Figuur 2). In deze trog kon een bel met koude lucht hoger in de atmosfeer zuidwaarts afzakken tot aan het noordwesten van Afrika, waardoor de atmosfeer boven Algerije net koud en vochtig genoeg werd voor sneeuwval in de hoger gelegen delen. Tegelijkertijd resulteerde hetzelfde stromingspatroon in een abrupte tijdelijke overgang naar droog en koel winterweer in Nederland.

Het is zeker niet ondenkbaar dat veranderingen in het stromingspatroon boven Europa in een toekomstig klimaat vaker bijzondere of afwijkende weersituaties zullen veroorzaken, zowel in Noord-Afrika als ook in West Europa en Nederland.

 

KNMI-klimaatbericht door Yorick de Wijs