Sterke afsmelting gletsjers op Spitsbergen

De gletsjers op Spitsbergen trekken zich razendsnel terug. Dit heeft – uiteraard – te maken met de sterke opwarming van het noordpoolgebied, maar ook met de specifieke topografie van de Arctische eilandengroep. De afsmelting draagt bij aan de zeespiegelstijging, maar heeft ook heel praktische gevolgen.

Zeekaart

Tijdens de SEES-expeditie naar Spitsbergen in zomer 2015 voeren we door een breed fjord. Ik stond op de brug van het schip, en mijn oog viel op de zeekaart. Volgens deze kaart bevonden we ons middenin een gletsjer, wat natuurlijk onmogelijk is. De kapitein legde uit dat de zeekaarten in dit gebied hopeloos verouderd waren, juist vanwege de razendsnelle afsmelting van de gletsjers. Ik zag dat de kaart nog geen 20 jaar oud was; in de verte waren nog nèt enkele wegkwijnende gletsjers te zien...

Mechanismen

Spitsbergen bevindt zich precies in de hotspot van de wereldwijde opwarming. Het Arctische gebied warmt twee tot drie keer zo snel op als de rest van de wereld, en de regio rond Spitsbergen en de Barentszzee zelfs nog sneller. Toch is er meer aan de hand. De gletsjers op Spitsbergen zijn namelijk over het algemeen vrij vlak (ondanks de spitse bergen), waardoor vanwege het stijgende nulgradenniveau een relatief groot gebied kan afsmelten. Een tweede effect betreft de specifieke vorm van de fjordbodems waardoor gletsjers op Spitsbergen door afkalving in korte tijd veel massa kunnen verliezen.

KNMI-klimaatscenario’s

Het KNMI doet met klimaatmodellen en satellietwaarnemingen uitgebreid onderzoek naar de snelle opwarming van het noordpoolgebied en gevolgen hiervan, en verwerkt de bijdrage van gletsjerafsmelting aan de zeespiegelstijging in de KNMI-klimaatscenario’s voor Nederland. Vele gletsjers op Spitsbergen zijn gedoemd te verdwijnen, zelfs al zou het klimaat vanaf nu niet verder opwarmen. Toekomstscenario’s laten echter zien dat de veranderingen in het gebied rond Spitsbergen verder zullen toenemen.

 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja