Het Arctische gebied warmt twee tot drie keer zo snel op als de rest van de wereld. Deze razendsnelle opwarming heeft allerlei gevolgen, onder andere voor de flora en fauna in het hoge noorden. Vooral de verandering van de seizoenscyclus en het eerder intreden van de lente zal vrijwel alle planten en dieren beïnvloeden.
In een recente studie is de dag van het jaar bepaald waarin planten voor het eerst bloeiden (figuur 1), trekvogels arriveerden, amfibieën jongden en insecten tevoorschijn kwamen, voor allerlei gebieden op het noordelijk halfrond. Deze gegevens laten zien dat de lente in het noordpoolgebied rond 75° NB, waarmee deze gebeurtenissen samenhangen, zo'n halve maand per tien jaar naar voren schuift, tegenover slechts enkele dagen op onze breedtegraden (figuur 2).
Deze enorme seizoensverschuiving wordt toegeschreven aan de intense, en zelfs versnellende, opwarming van het Arctische gebied (figuur 3). Het was al bekend dat het einde van de Arctische winter en het begin van de lente eerder intreden dan een aantal decennia geleden, maar dat de verschuivingen zo groot zijn komt als een verrassing.
Het KNMI doet onderzoek naar Arctische klimaatveranderingen en de processen die daarbij een rol spelen, zoals zee-ijs. Waarnemingen met satellieten en berekeningen met het KNMI klimaatmodel EC-Earth laten zien dat de afname in zee-ijs en de opwarming van het Arctische gebied sterk met elkaar samenhangen, ook qua seizoenscyclus. Duidelijk is verder dat ecosystemen in de oceaan en op land hier sterk op reageren. Het is de verwachting dat het noordpoolgebied ook in de (nabije) toekomst steeds verder zal opwarmen, en dat de Arctische lente dus steeds vroeger in het jaar zal intreden.
KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja
Een hardnekkig hogedrukgebied boven Groot-Brittannië zorgde voor een uitzonderlijk groot aantal d...
01 juni 2023 - KlimaatberichtDe lente was zeer nat: deze eeuw was alleen het voorjaar van 2006 natter. Met een gemiddelde temp...
01 juni 2023 - KlimaatberichtJe zou het misschien niet denken, maar in Nederland valt er in de zomer bijna net zo veel neersla...
25 mei 2023 - KlimaatberichtHet voelt alsof we dit jaar lang moeten wachten op die eerste zomerse dag. En dat is ook zo. Gemi...
24 mei 2023 - Klimaatbericht