Veel vroeger lente in het noordpoolgebied

Het Arctische gebied warmt twee tot drie keer zo snel op als de rest van de wereld. Deze razendsnelle opwarming heeft allerlei gevolgen, onder andere voor de flora en fauna in het hoge noorden. Vooral de verandering van de seizoenscyclus en het eerder intreden van de lente zal vrijwel alle planten en dieren beïnvloeden.

Intredende lente

In een recente studie is de dag van het jaar bepaald waarin planten voor het eerst bloeiden (figuur 1), trekvogels arriveerden, amfibieën jongden en insecten tevoorschijn kwamen, voor allerlei gebieden op het noordelijk halfrond. Deze gegevens laten zien dat de lente in het noordpoolgebied rond 75° NB, waarmee deze gebeurtenissen samenhangen, zo'n halve maand per tien jaar naar voren schuift, tegenover slechts enkele dagen op onze breedtegraden (figuur 2).

Arctische opwarming

Deze enorme seizoensverschuiving wordt toegeschreven aan de intense, en zelfs versnellende, opwarming van het Arctische gebied (figuur 3). Het was al bekend dat het einde van de Arctische winter en het begin van de lente eerder intreden dan een aantal decennia geleden, maar dat de verschuivingen zo groot zijn komt als een verrassing.

Modellen en satellieten

Het KNMI doet onderzoek naar Arctische klimaatveranderingen en de processen die daarbij een rol spelen, zoals zee-ijs. Waarnemingen met satellieten en berekeningen met het KNMI klimaatmodel EC-Earth laten zien dat de afname in zee-ijs en de opwarming van het Arctische gebied sterk met elkaar samenhangen, ook qua seizoenscyclus. Duidelijk is verder dat ecosystemen in de oceaan en op land hier sterk op reageren. Het is de verwachting dat het noordpoolgebied ook in de (nabije) toekomst steeds verder zal opwarmen, en dat de Arctische lente dus steeds vroeger in het jaar zal intreden.

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja