Druppels op een ruit
Foto: Igor Nedeljkovic

Het regent en het regent: komt dit weer door klimaatverandering?

22 november 2023

Oktober 2023 was de natste oktobermaand ooit gemeten, en ook november is in het westen van Nederland nu al buitengewoon nat. Door de druppels op mijn raam naar buiten starend vraag ik me af of het klimaatverandering is dat we zien. Stel dat de afgelopen oktober had plaatsgevonden in een koeler klimaat, had het dan minder geregend? Maakt die opwarming nou echt het verschil voor ons dagelijks weer?

Komt dit weer door klimaatverandering? 

Ik ben niet de enige die met zulke vragen rondloopt. Ook in de rest van Nederland en daarbuiten leven deze vragen. Na extreme weersituaties krijgt het KNMI veel vragen. "Hoe erg was dit nu? Komt dit soort weer nu vaker voor dan vroeger? Kan het in de toekomst nog extremer?". Nieuw onderzoek heeft de laatste jaren verschillende methodes opgeleverd om deze vragen te beantwoorden.  

Lagedrukgebieden domineerden het weer 

Maar laten we eerst terugkomen op het weer van de afgelopen weken. Het was afgelopen weken kletsnat in grote delen van Nederland en West-Europa. Lagedrukgebieden kwamen in treinen voorbij doordat de straalstroom hardnekkig in onze buurt bleef liggen (zie plaatje 1). Naast donkere wolken, wind en storm, viel er vooral regen. Heel veel regen. Natuurlijk heeft ieder weertype zijn eigen kenmerken. En bij het weertype met zuidwestenwinden horen vrij milde temperaturen en bovengemiddeld veel regen en wind zoals je in plaatje 2 (linkerkant) kunt zien. Daarnaast was ook de Noord-Atlantische Oceaan veel warmer dan normaal. Hierdoor kon meer water verdampen die vervolgens bij ons leidde tot ... Precies, méér regen. 

Animatie van de ontwikkeling van het weer tussen 28 oktober en 20 november 2023
Plaatje 1. Animatie van de lagedrukgebieden die tussen 28 oktober en 20 november 2023 zoveel regen brachten. In blauwe kleuren de hoeveelheid regen, in contouren de hoogte van het 500 hPa drukvlak op ongeveer 5 kilometer hoogte. De wind waait langs de contourlijnen en harder waar de lijnen dicht bij elkaar liggen. ©KNMI..
Kaartjes van Europa met 2 weertypes in de herfst, een nat en een droog weertype. In kleur de hoeveelheid regen, in contouren de luchtdruk.
Plaatje 2. Neerslag (in %, kleuren, groen is nat, bruin is droog) en drukveld (in hPa) voor twee typische herfstweertypen. Links een nat weertype met lage luchtdruk en zuidwestenwind. Rechts een droog weertype met hoge druk en noordenwind. Neerslag en luchtdruk zijn weergegeven als afwijking van het gemiddelde over de periode 1991-2020. ©KNMI.
Lijngrafieken van de hoeveelheid regen in de afgelopen dertig dagen voor iedere dag in 2023 tot nu toe, zoals waargenomen en gesimuleerd in een warmer en kouder klimaat.
Plaatje 3. Dertigdaagse neerslag in Nederland in waarnemingen (grijze lijn), en in diverse andere klimaten (andere kleuren, de mondiale opwarming staat in het bijschrift). De zwarte lijn toont de gemiddelde waarde over de periode 1991-2020, de gestreepte lijnen de minima en maxima over de periode 1906-2022. Dagen waarop de extremen overschreden werden zijn aan de onderzijde van de figuur gemarkeerd. ©KNMI.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  2. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
  3. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Zachte en vrij natte herfst

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9 °C was de herf...

    29 november 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten