Nieuwsbericht

Zeldzame meteo-tsunami treft Nederlandse kust

07 juni 2017

In de vroege ochtend van 29 mei 2017 werden er langs de Nederlandse (zuid)westkust plotseling enkele opvallend hoge golven waargenomen. De golven van soms meters hoog rolden ver het strand op en veroorzaakten met name in Rockanje schade. Er was sprake van een meteo-tsunami, een vloedgolf opgewekt door een weerkundig verschijnsel.

Een meteo-tsunami is deels vergelijkbaar met een tsunami die ontstaat door aardbevingen onder de zee. Echter, een meteo-tsunami ontstaat door snelle luchtdrukveranderingen die zich soms voordoen tijdens de passage van een snel trekkende, actieve buienlijn.

Op 29 mei 2017 ontstond de meteo-tsunami doordat door een zuidelijke stroming warme, vochtige en zeer onstabiele lucht aangevoerd werd tussen een hogedrukgebied boven Oost-Europa en een lagedrukgebied boven het Kanaal. In deze luchtsoort was in de nacht van 28 op 29 mei boven Bretagne een actief onweerscomplex tot ontwikkeling gekomen. 

Onder de buienlijn met een snelheid van 75 km/uur ontwikkelde zich een luchtdrukverstoring

De buien bereikten in de vroege ochtend het zuidwestelijk kustgebied van Nederland. Op dat moment was er sprake van een scherp begrensde buienlijn, de zogenoemde ‘squall line’, die met een snelheid van circa 75 kilometer per uur parallel aan de kust naar het noorden trok. Onder de buienlijn ontwikkelde zich een luchtdrukverstoring die in de metingen op KNMI-stations goed zichtbaar was. Op sommige plaatsen was de 'onweersneus' ruim 5 hPa. 

Een onweersneus ontstaat doordat voor de buienlijn uit stijgende lucht voor een drukdaling zorgt. In de bui stort koude vochtige lucht, wat vaak gepaard gaat met neerslag, juist omlaag en zorgt voor een plotselinge drukstijging. De luchtdrukverstoringen kunnen in water kleine golven laten ontstaan.

Twee beelden van de neerslagradar waarop de buienlijn te zien is
Beelden van de neerslagradar, 05.30 uur (links) en 06.00 uur (rechts). De buienlijn trekt parallel aan de kust naar het noordoosten.
Registraties van de luchtdruk op drie KNMI-stations. Goed zichtbaar is de snelle variatie in de luchtdruk in de ochtend van de 29 mei (tijden in UTC=MEZT+2 uur).

Uiterst zeldzaam

Meteo-tsnumasi's komen waarschijnlijk enkele malen per jaar langs onze kust en op het IJsselmeer voor. Meestal blijven de golven beperkt tot enkele centimers en zullen daarom onopgemerkt blijven. In sommige gevallen kunnen ze uitgroeien tot grotere golven en dus ook opgemerkt worden. Naast de tsunami van 29 mei 2017 was die van 11 juli 1984 opvallend. In 1984 veroorzaakte een buienlijn een tsunami boven het IJsselmeer. Deze golf triggerde vervolgens grote schommelingen van de waterstand in de haven van Lemmer.

Meteo-tsunami's en klimaat(verandering)

Volgens de KNMI’14 klimaatscenario's zal de intensiteit van extreme buien in de zomer toenemen. Om een meteo-tsunami te krijgen moet er sprake zijn van een snel trekkende buienlijn met een specifieke snelheid en oriëntatie. Voor een dergelijke buienlijn is niet alleen een zeer onstabiele atmosfeer nodig, maar ook veel windschering. Windschering is verandering van snelheid en richting van de wind met de hoogte. De klimaatscenario’s geven op dit moment onvoldoende houvast om uitspraken te doen over toe- of afname van het optreden van deze specifieke buienlijnen in de toekomst. Hiervoor is nader onderzoek nodig.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  2. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Wereld Meteorologische Dag 2024

    Klimaatverandering is een reƫle en niet te ontkennen bedreiging voor onze hele beschaving. De gev...

    21 maart 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten