Uitleg over

Lidar meet stof in de lucht

Een lidar is een soort radar die gebruikt kan worden voor het bepalen van afstanden, zoals de hoogte van wolken boven het aardoppervlak of stofdeeltjes in de lucht.

Lidar staat voor Light Detection and Ranging. Een lidar geeft via een lichtflits een laserstraal die als een straal recht omhoog kan schieten. Zodra de lichtpuls stofdeeltjes of wolkendruppels tegenkomt, kaatst een klein deel van het laserlicht als een echo terug. Lichtgevoelige apparatuur vangt het teruggekaatste licht op.

Hoogte, sterkte en soort

Uit de tijd die verstrijkt tussen het uitzenden van de lichtpuls en het moment waarop het teruggekaatste signaal binnenkomt, kan de hoogte van een stoflaag of van bewolking worden gemeten. De sterkte van het teruggekaatste signaal biedt informatie over de hoeveelheid stof in de lucht. Ook bevat het signaal informatie over het soort bewolking.

Vulkaanstof uit IJsland

De lidars die opgesteld staan bij de KNMI meetmast in Cabauw zijn in april 2010 goed van pas gekomen bij het waarnemen van vulkaanstof uit IJsland. De lidars lieten het vulkaanstof duidelijk zien, ook toen de stoflaag nog hoog in de lucht hing. Met speciale technieken wordt vulkaanstof onderscheiden van andere soorten stof zoals zeezout en roet.

Lidarmetingen van de Raman lidar van vulkaanstof op 16 april 2010. De afbeelding geeft op ieder tijdstip een dwarsdoorsnede van de atmosfeer. De stoflaag net boven de 2 km hoogte is goed zichtbaar (Metingen en figuur: RIVM/A. Apituley)

Vorm van stof

De vorm van stof is belangrijk. Vulkaanstof bestaat uit scherpe deeltjes, vandaar dat ze schadelijk zijn voor vliegtuigen als die er doorheen vliegen. Normaal stof, zoals zeezout, roet en andere luchtverontreiniging, bestaat uit rondere deeltjes. Ook die verschillen kan een lidar onderscheiden. Er zijn nog meer opties die aan de lidar toegevoegd kunnen worden. Zo is er steeds meer informatie over de deeltjes in de lucht te halen. Sommige lidars zijn bijvoorbeeld geschikt om te laten zien hoe groot de deeltjes zijn.

Lidar en klimaatonderzoek

Behalve laserlicht, weerkaatsen wolken en stofdeeltjes natuurlijk ook het licht van de zon. Hierdoor spelen ze een belangrijke rol in het klimaat. Met lidarmetingen wordt onderzoek gedaan naar de precieze rol van wolken en stof in het klimaat en hoe stofdeeltjes de klimaateigenschappen van wolken beïnvloeden.

Meer uitleg over

  • Saharastof in ons land tijdens het tropisch warme weekeinde van 18 augustus 2012 (Bron: Jannes Wiersema)

    Saharazand

    Regenwater kan allerlei stoffen bevatten, soms zelfs zand uit de woestijn. Bij stof- en zandstormen in het woestijngebied kan stof kilometers hoog in de atmosfeer komen.
  • Smog boven Almaty, Kazachstan (Bron: Wikipedia)

    Luchtkwaliteit

    Het KNMI maakt dagelijks verwachtingen van de luchtkwaliteit. Dit gebeurt met computermodellen.
Niet gevonden wat u zocht? Zoek in alle uitleg over