7 of 15 graden

Als je gaat tellen hoe vaak een bepaalde temperatuur in Nederland voorkomt, dan blijken temperaturen rond de 7 of de 15 graden het meest voor te komen. Dat komt door de jaarlijkse gang van de temperatuur.

Jaarlijkse gang

De temperatuur in Nederland vertoont  een gemiddelde jaarlijkse gang plus variaties van jaar op jaar (figuur 1). De jaarlijkse gang wordt veroorzaakt door de jaarlijkse gang in de zonnestraling, met veel zon in de zomer en weinig zon in de winter. De variaties eromheen ontstaan vooral door aanvoer van warme of koude lucht van elders en variaties in bewolking.

Kansverdeling

De kansverdeling van de dagelijkse temperatuur (figuur 2, zwarte lijn) lijkt oppervlakkig gezien op een zogeheten normale verdeling: klokvormig, met een maximale kans  in het midden en kleinere kansen links en rechts daarvan. Wat echter opvalt is dat de verdeling van de temperatuur twee maxima heeft. Deze ontstaan doordat in de zomer en de winter de temperatuur gemiddeld maar weinig verandert en dus vaak dezelfde temperaturen voorkomen.  

Oorzaak van de twee maxima

De kansverdelingen voor het zomerhalfjaar en het winterhalfjaar lijken wél op een normale verdeling (figuur 2, rode en blauwe lijn). De maxima van deze twee verdelingen geven elk een maximum in de verdeling voor het hele jaar. Temperaturen rond de 11-12 graden, die typisch zijn voor de lente en de herfst, komen minder vaak voor, ondanks dat deze temperaturen ook wel eens voorkomen op koele zomerdagen en milde winterdagen. Oorzaak is dat de gemiddelde temperatuur snel verandert tijdens deze twee overgangseizoenen.

Kansverdeling van de jaarlijkse gang

De kansverdeling voor de gemiddelde jaarlijkse gang in de temperatuur bevestigt dat de twee maxima door de jaarlijkse gang veroorzaakt worden (figuur 2, groene lijn). Deze kansverdeling heeft twee maxima, een nabij de hoogste en een nabij de laagste temperatuur, en verschilt sterk van een normale verdeling. Dat de kansverdeling in de praktijk toch enigszins lijkt op een normale verdeling komt door de vrij grote variaties in de temperatuur van jaar op jaar, die wel ongeveer normaal verdeeld zijn.

KNMI-klimaatbericht door Peter Siegmund