Nieuwsbericht

De zware orkanen Irma en José

12 september 2017

Irma is na een verwoestende tocht in het Caribisch gebied over het westen van Florida naar het noorden getrokken. Zij is op ongeveer 50 km afstand ten westen van Key West als “major hurricane” (Categorie 4 op de vijfdelige orkaanschaal) aan land gekomen en trekt als tropische depressie verder in noordwaardse richting langs de westkust van Florida.

Boven land is de kracht van Irma sterk in kracht afgenomen omdat de orkaan daar de voeding mist van het warme zeewater. Irma brengt nog wel zeer veel regen. Op veel plaatsen meer dan 200 mm en lokaal rond 400 mm.

Uitzonderlijke orkaan

De westkust van Florida wordt minder vaak getroffen door orkanen vanwege de overheersende oostelijke passaatwinden waarin de orkanen meegevoerd worden. Sinds 1848 is Tampa, dat aan de westkust ligt slechts twee keer door een zware orkaan getroffen.  De huidige baan van Irma is daarom uitzonderlijk. Met windsnelheden van 298 km/uur was Irma de sterkste orkaan ooit in de open Atlantsche oceaan uit metingen vastgesteld. Alleen bij de orkaan Allen (1980) in het Caribisch gebied zijn nog hogere windsnelheden (305 km/uur) gemeten. Dit zijn 1-minuut gemiddelde windsnelheden. De windvlagen zijn doorgaans nog veel sterker. Behalve de sterke winden zijn met name de regen en de vloedgolven voor deze eilanden zeer bedreigend. Zware regenval kan zeker in een gebied met hoogteverschillen landverschuivingen en modderstromen veroorzaken.

Zie voor de prognoses: National Hurricane Center.

José

Orkaan José die in de nacht naar zondag ten noorden van de Bovenwindse Eilanden langstrok, heeft op de eilanden gezorgd voor een vrij krachtige tot harde wind en veel regen. Sint Maarten kreeg de meeste wind, naar schatting windracht 6 tot 7 en enkele tientallen millimeters regen. José trekt geleidelijk in sterkte afnemend in noord-noordwestelijke richting verder en blijft boven zee.

De positie van orkaan Irma ten opzichte van de BES-eilanden op 6 september om 13 uur Nederlandse tijd. Sint Eustatius en Saba liggen in de noordelijke rode cirkel, Bonaire in de zuidelijke.
Het oog van orkaan Irma (Bron NASA/GOES)

Actief orkaanseizoen

Het is tot nu toe een zeer actief orkaanseizoen. Sinds het begin in juni zijn er al zeker zes orkanen geregistreerd waarvan vijf krachtige (categorie 2 of meer). Behalve Irma en José is ook orkaan Katia actief in de Golf van Mexico. Katia is zaterdag in Mexico aan land gegaan en daarna van de weerkaart verdwenen. Het is niet eerder voorgekomen dat drie krachtige orkanen (categorie 2 of meer) tegelijkertijd gemeten zijn.

Dat er nu relatief veel orkanen ontstaan is het gevolg van verschillende oorzaken. De meest belangrijke zijn relatief warm zeewater in de tropische Atlantische oceaan, La Niña en een actieve West-Afrikaanse moesson. Orkanen ontstaan uit grote buiencomplexen vaak voor de kust van Afrika zoals bij Irma of in de golf van Mexico in het geval van Harvey. Een actieve West-Afrikaanse moesson zorgt voor meer buiencomplexen op de Atlantische oceaan. Om zich verder te kunnen ontwikkelen moet het zeewater tot op grote diepte voldoende warm zijn wat nu het geval is. Verder moet de wind in de bovenlucht relatief zwak zijn, zoals tijdens een La Niña, zodat de wolkentoppen niet worden weggeblazen.

Klimaatverandering

Hoewel toevallige factoren zoals El Niño of La Niña grote invloed hebben op het aantal orkanen dringt zich de vraag op of het grote aantal orkanen van dit jaar ook samenhangt met klimaatverandering.

Modelberekeningen laten zien dat de atmosfeer door klimaatverandering stabieler wordt waardoor er in de toekomst juist minder orkanen gevormd worden. Maar ook dat ze in een warmer klimaat wel krachtiger worden. Door de grote grilligheid in het aantal orkanen, wordt dit door de waarnemingen nog niet bevestigd. De twee zware orkanen Harvey en Irma van dit seizoen kunnen op dit moment nog niet worden toegeschreven aan klimaatverandering. De hoeveelheid regen neemt wel duidelijk toe.

KNMI en Caribisch Nederland

Het KNMI verzorgt de meteorologische en seismische berichtgeving voor Caribisch Nederland. Dit zijn de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Op de KNMI-website voor Caribisch Nederland staan weersverwachtingen voor de bewoners van de BES-eilanden en specifieke berichten voor de lucht- en scheepvaart.

Bij extreme omstandigheden - zoals orkanen, hoge golven en overstromingen door overvloedige regen - worden waarschuwingen en adviezen uitgegeven aan de gezaghebbers, de Rijksvertegenwoordiger, lokale crisiscoördinatoren en het Nationaal Crisis Centrum (NCC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Klimaatwetenschap in de rechtszaal

    Vandaag is het de dag van de mensenrechten. Het recht op leven, gezondheid, eigendom en wonen sta...

    10 december 2024 - Klimaatbericht
  2. KNMI klimaatgedicht

    KNMI klimaatgedicht 2024

    05 december 2024 - Klimaatbericht
  3. Nieuwe weersatelliet nu actief

    De nieuwe weersatelliet Meteosat 12 is vanaf vandaag operationeel. Deze satelliet is de eerste va...

    04 december 2024 - Nieuwsbericht
  4. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten