Precies een jaar geleden werd klimaatsatelliet EarthCARE gelanceerd. EarthCARE, de Earth Cloud, Aerosol & Radiation Explorer, is ontwikkeld door de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) in samenwerking met het Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA). EarthCARE is uitgerust met geavanceerde instrumenten om onze atmosfeer op een unieke manier te observeren. Met vier sensoren verzamelt EarthCARE belangrijke gegevens over (de interactie tussen) wolken, fijnstof, zonnestraling en warmtestraling, waardoor wetenschappers een beter begrip krijgen van de atmosferische samenstelling op klimaatverandering. Nieuw is dat deze satelliet de driedimensionale samenstelling van de atmosfeer kan meten. EarthCARE is een jaar in de ruimte, wat waren de hoogtepunten?
De vier instrumenten op EarthCARE, zijn de wolkenradar, de lidar, de camera en de radiometer, doen tegelijkertijd metingen aan wolken en fijnstof, en vullen elkaar daarmee aan om te komen tot een volledig beeld van de energiebalans in de atmosfeer. De samenwerking tussen deze instrumenten draait vooral om het combineren van hun data en wordt mogelijk gemaakt door zestien organisaties uit negen landen, die samen het EarthCARE DISC-consortium vormen dat onder leiding staat van het KNMI. Dit consortium verwerkt de ruwe satellietmetingen tot waardevolle informatie voor klimaatonderzoek.
Binnen 10 maanden na de lancering, waren al 26 van de 33 wetenschappelijke producten beschikbaar. Deze gegevens verbeteren onze klimaat- en weermodellen, onder meer door systematische fouten in wolkenverwachtingen te corrigeren. EarthCARE-data wordt inmiddels gebruikt bijvoorbeeld om de positie van fronten en convectieprocessen nauwkeuriger te modelleren. De rookpluimen van natuurbranden (bijvoorbeeld die in Los Angeles eerder dit jaar) worden precies in kaart gebracht en luchtkwaliteitsverwachtingen worden nauwkeuriger door EarthCARE's metingen.
Doordat EarthCARE op een relatief lage hoogte vliegt, op ongeveer 400 kilometer, is zijn verwachte levensduur beperkt. Hoewel EarthCARE oorspronkelijk is ontworpen voor een levensduur van ongeveer drie jaar, wijzen de huidige verwachtingen op een aanzienlijk langere operationele periode. De uiteindelijke duur blijft echter afhankelijk van factoren zoals missie-operaties en zonneactiviteit.
EarthCARE's spectaculaire beelden van zogenaamde parelmoerwolken (polaire stratosferische wolken of PSC's) enthousiasmeerde wetenschappers wereldwijd. Deze hooggelegen wolken zijn zowel spectaculair als mysterieus; hun parelmoerachtige kleuren vormen een wonder voor zowel poolsterrenkijkers als atmosferische onderzoekers. Met het vrijkomen van deze data tussen Letland en Groenland, konden wetenschappers deze wolken vergelijken met hun tegenhangers boven Antarctica.
EarthCARE levert ook waardevolle data voor het detecteren van fijnstofdeeltjes uit vulkaanuitbarstingen, en maakt het mogelijk om hun verticale verdeling en geografische verspreiding nauwkeurig in kaart te brengen.
De radiometer op EarthCARE levert nauwkeurige metingen van gereflecteerde zonnestraling en door de atmosfeer uitgestraalde warmtestraling. Door deze metingen te combineren met de aerosol en wolken data van de overige instrumenten, krijgen wetenschappers een veel beter beeld van hoe wolken en fijnstof bijdragen aan de energiebalans van de aarde.
Tijdens zware regenval in Spanje in maart 2025 liet EarthCARE unieke inzichten van grootschalig onweer zien. Al deze metingen helpen bij het verbeteren van stralingsmodellen en tonen het belang van nieuwe observatietechnieken, zeker nu blijkt dat de energiebalans van de aarde sneller verandert dan verwacht.
Het laatste hoogtepunt van EarthCARE's eerste jaar in de ruimte is dat deze satelliet veel meer meet en ziet dan wolken en fijnstof alleen. De satelliet blijkt verrassend veelzijdig te zijn: afgelopen maart detecteerde EarthCARE zwermen insecten boven het noorden van India. Eerder werden deze zwermen geclassificeerd als wolkendruppels, maar door de informatie van de verschillende sensoren op EarthCARE op de juiste manier te combineren, werd duidelijk dat het om een kleine, opgewaaide zwerm insecten ging.
Daarnaast blijkt de ATLID-lidar de hoeveelheid plankton in oceanen te kunnen meten. Door de opname van UV-licht door chlorofyl-a, een type bladgroen in plankton, te meten, kunnen wetenschappers nu ook informatie verzamelen over biologische processen op het zeeoppervlak, een waardevolle bijvangst.
EarthCARE is ontwikkeld door ESA in samenwerking met het Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA). De satelliet is maandenlang uitgebreid getest bij ESTEC in Noordwijk, voordat hij gelanceerd werd vanuit Vandenberg in de Verenigde Staten. Een team met onder andere een aantal KNMI’ers leidt sinds begin 2025 de EarthCARE-DISC en zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van alle (Level 1 en Level 2) producten van de EarthCARE ESA-missie. Het KNMI is sinds het begin van de jaren 2000 betrokken bij de ontwikkeling van EarthCARE en draagt verantwoordelijkheid voor de producten van de lidar. Verder zijn Nederlandse wetenschappers en ingenieurs van het KNMI, SRON, TNO, Airbus NL, Bradford Space al tientallen jaren nauw betrokken bij deze missie.
Vandaag wordt het tropisch warm in Nederland door de aanvoer van warme lucht uit Zuid-Europa. Ook...
13 juni 2025 - KlimaatberichtAan het einde van de vrijdagavond en in de nacht naar zaterdag kans op zware onweersbuien in het ...
13 juni 2025 - LiveblogDe Atlantische oceaanstroming, waar de Golfstroom onderdeel van is, lijkt een stuk instabieler te...
11 juni 2025 - KlimaatberichtVorige week was daar dan eindelijk een uitspraak in de klimaatrechtzaak die een Peruaanse boer ha...
06 juni 2025 - Klimaatbericht