Europa's nieuwe weersatelliet met een vaste blik op aarde

De satelliet is uitgerust met twee instrumenten: de infrarood sounder (IRS) en de Copernicus Sentinel-4. De infrarood sounder gaat meteorologen helpen om betere weersverwachtingen te maken, met name de kortetermijnverwachting van het ontstaan van buien of onweersactiviteit. Sentinel-4 kijkt vanuit de ruimte naar gassen en meet fijnstofdeeltjes. Met deze data wordt de luchtkwaliteitsverwachting verbeterd en kan de uitstoot van bijvoorbeeld stikstofoxides (NOx) beter in kaart worden gebracht. Naar verwachting zijn de instrumenten binnen anderhalf jaar operationeel. 

Animatie van de MTG-S1 met de instrumenten IRS en Sentinel-4

Infrarood sounder levert elke 30 minuten data  

De nieuwe weersatelliet is uitgerust met een nieuw instrument: de infrarood sounder (IRS). Dit instrument is ontworpen om te helpen bij het maken van weersverwachtingen met computermodellen. De IRS zal vanuit de ruimte informatie leveren over temperatuurprofielen, luchtvochtigheid en ozon, met een uitzonderlijk gedetailleerde horizontale resolutie van ongeveer 7 kilometer boven Nederland en een verticale resolutie van ongeveer 1 kilometer. Een belangrijke innovatie van de IRS is de frequente metingen: elke 30 minuten komt er informatie over temperatuur- en vochtprofielen boven Europa binnen. Deze frequente metingen samen met de hoge resolutie, kunnen een doorbraak betekenen voor regionale weersverwachtingen.

Betere kortetermijnverwachting bij stormen met veel neerslag 

De dekking van de IRS reikt tot ten minste 60 graden noorderbreedte, waardoor Nederland volledig binnen het bereik valt. Deze gegevens zijn belangrijk voor de kortetermijnverwachting van gebeurtenissen met (veel) neerslag, met name die boven zee en die mogelijk kunnen uitlopen tot een storm of onweersbuien. Op dit moment ontvangen we daar weinig data van. De informatie van IRS zal niet alleen worden opgenomen in de modellen van het ECMWF, maar ook direct worden gebruikt in het KNMI-weermodel Harmonie. Hiermee wordt de kortetermijnverwachtingen van neerslag op regionaal niveau nauwkeuriger.  

Sentinel-4 

Sentinel-4 is een instrument dat overdag boven Europa elk uur de luchtvervuiling door concentratie van verschillende gassen en fijnstoffen meet. Met deze data wordt de luchtkwaliteitsverwachting verbeterd en kan de uitstoot van bijvoorbeeld stikstofoxides (NOx) beter in kaart worden gebracht. De Sentinel-4 meet om de 60 minuten gegevens over aërosolen, ozon, stikstofdioxide en zwaveldioxide over Europa en Noord-Afrika. Sentinel-4 werkt samen met het Nederlandse TROPOMI instrument. TROPOMI meet elke dag één keer de hele aarde en Sentinel–4 elk uur boven Europa.

Belang van meten vanuit de ruimte  

Satellietdata speelt een cruciale rol voor het verzamelen van gegeven over het weer en het klimaat. Ze bieden real-time informatie over atmosferische omstandigheden, zoals temperatuur, luchtvochtigheid en luchtdruk, die essentieel zijn voor nauwkeurige weersverwachtingen. Daarnaast helpen satellieten bij het monitoren van extreme weersomstandigheden, zoals stormen en onweersbuien, en het volgen van klimaatverandering. Deze data ondersteunen zowel het dagelijkse weerbericht als het wetenschappelijk onderzoek naar klimaatverandering, waardoor we kunnen anticiperen op weersomstandigheden en hun impact.