Klimaatverandering, El Niño en falende infrastructuur achter enorme overstromingen in Zuid-Brazilië

Klimaatverandering maakte de extreme regenval die eind april en begin mei leidde tot verwoestende overstromingen in de zuidelijke staat Rio Grande do Sul in Brazilië tweemaal zo waarschijnlijk. Dat blijkt uit onderzoek van World Weather Attribution (WWA), een internationaal team van wetenschappers waar het KNMI deel van uitmaakt. De zware regenval werd ook versterkt door het natuurverschijnsel El Niño, terwijl de gevolgen verergerd werden door falende infrastructuur die tegen overstromingen had moeten beschermen.

Extreem veel neerslag

Tussen 24 april en 4 mei 2024 viel er ruim 420 mm regen in de zuidelijkste staat van Brazilië, Rio Grande do Sul (afbeelding 1), waardoor meer dan 90% van de staat werd getroffen door overstromingen. Analyse van 4-daagse en 10-daagse neerslagsommen over deze staat laat zien dat de neerslaghoeveelheden erg uitzonderlijk waren. Ook in het huidige klimaat worden dergelijke neerslaghoeveelheden slechts eens in de 100-250 jaar verwacht. In een onveranderd klimaat was dit dus nog zeldzamer geweest. 

Omgaan met klimaatrisico's

De blootstelling van mensen en infrastructuur aan overstromingsrisico's had wellicht verminderd kunnen worden als de wetten om te mogen bouwen binnen overstromingsgevoelige regio’s en om veranderingen in landgebruik te beperken de afgelopen jaren consequenter zouden zijn toegepast en gehandhaafd. 

Deze week gaat er, op verzoek van het stadsbestuur van Porto Alegre, hoofdstad van deelstaat Rio Grande do Sul, namens de Nederlandse overheid een expert team van het Dutch Risk Reduction Programme naar Brazilië, voor technische advisering over de komende wederopbouw. De vraag in hoeverre klimaatverandering een rol gespeeld heeft bij deze overstromingen is belangrijk voor de discussie welke maatregelen nodig zijn om zich beter aan te passen aan klimaatverandering en de risico's die daarmee gepaard gaan.  

Bekijk voor de hele studie de website van WWA. 

Klimaatbericht door Sjoukje Philip, Sarah Kew en Rein Haarsma