Minder Arctisch zee-ijs, ook ‘s winters

De totale zee-ijsbedekking in het noordpoolgebied bereikte in maart het een-na-laagste maximum ooit, na 2017. Vanwege de sterke opwarming in het Arctische gebied smelt het zee-ijs steeds verder af (figuur 1). Het gevolg hiervan is ook dat zee-ijs 's winters minder makkelijk aangroeit.

Winterse uitbreiding

Omdat vooral de winters in het Arctische gebied snel opwarmen neemt ook de aangroei van de ijsbedekking in het koude jaargetijde af. De maximale ijsbedekking in 2018 was 1,1 miljoen vierkante kilometer minder dan het gemiddelde over het tijdvak 1981-2010 (figuur 2), wat overeenkomt met het gezamenlijke oppervlak van Frankrijk, Duitsland en de Benelux. Deze sterke afname in zee-ijs past in een langjarige trend die met de opwarming samenvalt.

Regionale verschillen

Opvallend was dat de afname in 2018 vooral plaatsvond rond de Beringstraat (tussen Alaska en Rusland) en niet zoals in eerdere jaren in de Barentszzee en rond Spitsbergen (figuur 3). Dit heeft te maken met de heersende temperaturen in de winter van 2018, die hoger dan normaal waren in het gebied rond de Beringstraat maar juist relatief laag in de Barentszzee.

Monitoren, processen en impact

Het KNMI doet met behulp van klimaatmodellen (EC-Earth) en satellietwaarnemingen onderzoek naar de oorzaken van de sterke afname van zee-ijs in het noordpoolgebied, waarbij het zich vooral richt op de klimaatprocessen die ten grondslag liggen aan de zee-ijsafname. Met klimaatmodellen simuleert het KNMI ook toekomstige veranderingen in zee-ijsbedekking om bijvoorbeeld na te gaan wanneer het Arctische gebied in de zomer ijsvrij zal worden. Dit is van groot belang voor de economische ontsluiting van het noordpoolgebied (visserij, toerisme, scheepvaart), waarin Nederland een belangrijke rol speelt.

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja