Nederlands koudste mei in bijna twintig jaar; wereldwijd warmste

Afgelopen mei was de koudste Nederlandse meimaand in bijna twintig jaar. De Bilt haalde een gemiddelde temperatuur van 10,5 graden tegen 12,7 graden normaal. Daarmee was dit de koudste mei sinds 1991 toen gemiddeld 10,0 graden werd genoteerd. Wereldwijd echter was mei de warmste meimaand sinds het begin van de metingen in 1880. Vooral het noordpoolgebied, het Midden-Oosten en oostelijk Noord-Amerika waren warmer dan normaal.

Belangrijkste oorzaak van het koele weer in Nederland was de hardnekkige noordenwind, waarmee voortdurend kou uit de noordelijke gebieden onze kant op kwam. Dat hing samen met een geblokkeerde luchtdrukverdeling boven Europa, een gril van het weer waarmee we soms geruime tijd te maken kunnen hebben. Verder naar het oosten en noorden van Europa en Azië leidde dat tot een hardnekkige zuidenwind met veel te warm weer voor de tijd van het jaar.

Vooral de eerste drie weken van mei lag de temperatuur in ons land ruim beneden de norm met op 5 mei -2,3 graden in Twente als laagste temperatuur. Hemelvaartsdag (13 mei) was met maximaal 9,2 graden in De Bilt de koudste van de meetreeks sinds tenminste 1901. In De Bilt kwam de temperatuur pas op 20 mei boven de 20 graden, waarna een zonnig en warm Pinksterweekeinde volgde. In het zuidoosten kwam de temperatuur zelfs op zomerse waarden van 27 graden uit.

De meimaand leverde gemiddeld over het land de normale neerslagsom van 57 mm op. De zon scheen 200 uur wat vrijwel normaal is. De eerste helft van de maand was echter somber. Daarna volgde een zeer zonnige week die het zontekort teniet deed.

Wereldwijd was mei warm

Terwijl de Nederlandse temperatuur in mei lager dan normaal was, is wereldwijd de meimaand juist de warmste geworden sinds er in 1880 gemeten wordt. In de NCDC-reeks was mei 2010 0,05 graden warmer dan mei 1998; in de GISS-reeks gelijk met 1998. Boven land waren vooral het noordpoolgebied, het Midden-Oosten en oostelijk Noord-Amerika warmer dan normaal, terwijl het westen van Noord-Amerika en een gedeelte van West-Europa koeler dan normaal waren.

Zoals gebruikelijk na El Niño is de Indische Oceaan opgewarmd, maar dit voorjaar is vooral de subtropische en tropische Atlantische Oceaan veel warmer dan gebruikelijk voor de tijd van het jaar. De kans is groot dat 2010 wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten wordt. In de NCDC- en GISS-datasets is dit tot en met mei inderdaad het geval.

Zonnige en droge lente in Nederland
De drie lentemaanden samen leverden dit jaar 597 uren zon op tegen 485 uren normaal. Daarmee valt deze lente in de categorie zeer zonnig. Vorig jaar was het voorjaar vrijwel even zonnig en ook in 2003 en 2007 scheen de voorjaarszon uitbundig met resp. 619 en 640 zonuren. Een groot verschil met de afgelopen jaren was de temperatuur. De meteorologische lente bood in De Bilt met 8,9 graden verrassend genoeg een normale temperatuur. De laatste jaren waren de lentes echter steeds uitzonderlijk warm. De gemiddelde voorjaarstemperaturen van 2007, 2008 en 2009 waren achtereenvolgens 11,7, 10,2 en 10,8 graden, ruim boven het langjarig gemiddelde dus.

Opvallend was ook het vele droge weer, vooral in de kustgebieden. Landelijk gemiddeld viel 132 mm tegen 166 mm normaal. Zowel maart als april waren droge maanden. In mei viel de normale hoeveelheid regen.

Kenniscentrum verklaart koele meiweer
Na een reeks zeer warme voorjaarsmaanden is zo’n koele meimaand opvallend. Hoe zeldzaam is zo’n koele maand in het warmere klimaat van tegenwoordig? Wat was de oorzaak en was het ook elders in Europa zo koud? In het KNMI-Kenniscentrum gaan we nader in op de achtergronden van het koele weer, de oorzaken, herhalingstijden en het lokale karakter van dit weertype: http://www.knmi.nl/cms/content/81323/koudste_mei_in_twintig_jaar.