Nobelprijswinnaar Paul Crutzen overleden

Paul Crutzen, winnaar van de Nobelprijs voor de Scheikunde, is op 28 januari op 87-jarige leeftijd overleden. De Nederlander won de Nobelprijs in 1995 voor de ontdekking van de chemie van de afbraak van de ozonlaag, die leidt tot het ozongat boven de Zuidpool.

Samen met zijn medewinnaars, de Mexicaan Mario Molina en de Amerikaan Frank Sherwood Rowland, liet Paul Crutzen zien dat stikstofoxiden in combinatie met door mensen uitgestoten cfk-gassen leiden tot de afbraak van ozon. De ozonlaag speelt een essentiële rol bij de bescherming van het leven op aarde. De dag na de bekendmaking van de Nobelprijs in oktober 1995 was Crutzen op bezoek bij het KNMI, en werd daar geinterviewd door de Amerikaanse nieuwszender CNN.

Satellietinstrument Sciamachy

Crutzen ondersteunde het opstarten van de ozonlaagmetingen die het KNMI uitvoert in De Bilt en in Paramaribo. Hij staat ook aan de basis van het satellietinstrument Sciamachy, dat door Nederland, Duitsland en België werd ontwikkeld voor ESA. Met Sciamachy zijn van 2002-2012 wereldwijde metingen gedaan van de ozonlaag, luchtvervuiling en broeikasgassen, zoals kooldioxide en methaan. Sciamachy is de voorloper van ons huidige satellietinstrument Tropomi. 

Paul Crutzen was een van de grootste atmosfeerwetenschappers van de afgelopen decennia. Zijn onderzoek stond in het teken van het effect van de mens op de aarde. Paul heeft ook de term Antropoceen geintroduceerd: het tijdperk waarin wij leven, waarin de mens een beslissende invloed op de wereldwijde atmosferische, biologische en geologische processen heeft.

Van 1980 tot 2000 werkte Crutzen als directeur van het Max Planck Instituut voor atmosferische chemie in Mainz, Duitsland. Ook na zijn pensioen bleef hij actief. Hij bezocht het KNMI wederom in 2006, op een workshop over methaanmetingen met Sciamachy.

De wereldwijde onderzoeksgemeenschap betreurt het overlijden van pionier Paul Crutzen. Hij heeft velen geinspireerd om de aarde te bewaren voor toekomstige generaties.