Noodweer Italië door abnormaal warm zeewater

Een stuwmeer vol ontwortelde bomen en veel menselijk en materieel leed. Het nieuws stond er vol van. Het was noodweer in Italië afgelopen weken. De Italianen zijn wel wat gewend aan de zuidkant van de Alpen, maar dit jaar waren de buien extreem. En dat terwijl aan de noordkant van de Alpen rivieren als de Rijn laagterecords bereikten door gebrek aan neerslag. Beide hebben als oorzaak de extreem warme zomer in Europa.

Extreem warme zomer Europa

Deze zomer was extreem warm, niet alleen in Nederland maar in heel Europa. Figuur 1 toont voor Europa de rangorde van de warmste dag in 2018 vergeleken met de periode 1950-2017. Opvallend is de hitte in het noorden van Europa en onze contreien. Maar ook in het Middellandse Zeegebied ten westen Italië werd menig temperatuurrecord gebroken. Omdat het zeewater de warmte lang vasthoudt, was de Middellandse Zee ook in oktober nog warmer dan normaal (figuur 2).

Warm zeewater voedt buien

Het warme zeewater in oktober in combinatie met een kouder wordende (boven)lucht zorgt voor extreem zware buien. Als deze warme vochtige lucht ook nog eens met een zuidelijke stroming tegen de Alpen wordt gedrukt, versterkt dit de buien en blijven ze bovendien vaak ‘hangen’ tegen de berghellingen. Met neerslag van soms honderden millimeters in enkele uren kan de bodem dit niet aan en ontstaan overstromingen. Door de zuidelijke wind is er ook opstuwing vanuit zee met als gevolg overstromingen zoals in Venetië.

Extreme neerslag neemt toe

In het toekomstige klimaat worden de zomers in het Middellands Zeegebied warmer en neemt de variatie van extremen toe. Hierdoor neemt de kans op extreme neerslag en overstromingen in het najaar toe.

KNMI-klimaatbericht door Ruben IJpelaar