Opleving van dodelijke infectieziektes door Arctische opwarming?

De opwarming van het Noordpoolgebied gaat snel, veel sneller dan in de rest van de wereld, en klimaatscenario's laten zien dat de temperaturen er nog flink zullen doorstijgen. Een van de vele gevolgen van deze opwarming is het ontdooien van bevroren grond – permafrost – waardoor ooit ingevroren organismen kunnen vrijkomen, waaronder ziektekiemen.

Zulke ziektekiemen worden doorgaans goed geconserveerd in permafrost omdat het er koud en donker is, en ook omdat er geen zuurstof aanwezig is. Sommige van zulke ziektekiemen hebben in het verleden mondiale epidemieën veroorzaakt, zoals de Spaanse Griep in 1918.

Science fiction? Nee, bepaald niet. De verspreiding van miltvuur (anthrax) in 2016 in Siberië werd veroorzaakt door het ontdooien van een hert dat 75 jaar geleden in permafrost ingevroren raakte. Ook het vrijkomen van menselijke resten, ooit in de poolgebieden begraven, is een waarschijnlijke bron van dodelijke infectieziektes en een direct gevolg van de opwarming.

Het KNMI doet onderzoek naar het klimaat van het Noordpoolgebied, naar de oorzaken van de snelle opwarming, en naar de gevolgen van de toegenomen ijsafsmelting. Recentelijk is gevonden dat toenemende regenval in het Arctische gebied het smelten van ijs, inclusief permafrost, danig kan versnellen.

Als dit bewaarheid wordt dan is er een gerede kans dat vanwege het afsmelten van permafrost stokoude en potentieel dodelijke infectieziektes zullen vrijkomen, met alle risico's voor de volksgezondheid van dien. Dit is een van de (vele) redenen om de opwarming van het Noordpoolgebied zoveel mogelijk te beperken.

 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja