Klimaatbericht

Oplichtende zee tijdens zwoele nachten

12 juni 2017

Elke zomer tijdens een warme periode duiken er weer foto's op van een nachtelijke mysterieuze blauwe gloed in de branding langs de kust, zo ook weer tijdens de warme periodes eind mei en begin juni dit jaar (zie foto hieronder). Wat zien we hier nu eigenlijk en waarom komt het juist in deze tijd voor?

Het gaat hier om de zogeheten 'zeevonk'. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is het niet het zeewater dat het blauwe licht uitzendt maar is een minuscuul eencellig organisme de oorzaak; Noctiluca scintillans (letterlijk: flitsend nachtlichtje). Deze algensoort komt over de hele wereld voor in kustgebieden en is dan soms zichtbaar als oranje gekleurde wolken aan het zeewateroppervlak. De zeevonk geeft licht bij beweging door bioluminescentie; een proces waarbij bepaalde chemische stofjes reageren met zuurstof waardoor er licht vrijkomt. Deze reactie is eigenlijk bedoeld om roofvijanden af te schrikken maar kan ook optreden door golven in de branding of wanneer je zelf door het water beweegt.
 
Zeevonk kan het hele jaar kan voorkomen, maar de kans is het grootst bij aanhoudend zonnig en warm weer aan het einde van de lente en in de zomer. In warm water komt de zeevonk namelijk snel tot bloei. In een verder opwarmend klimaat zal de zeevonk wellicht vaker voor gaan komen. Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat ook de beschikbaarheid van voedsel in het zeewater, de plaats in het voedselweb en zelfs de windsnelheden aan het zeewateroppervlak een belangrijke rol spelen. Een mogelijke toename van zeevonk is daardoor niet vanzelfsprekend . Voorlopig blijft het in ieder geval een bijzonder en zeldzaam fenomeen.

KNMI-klimaatbericht door Yorick de Wijs

Zeevonk bij Texel op 27 mei 2017, fotograaf: Wouter Mol, @WBMol
Ontwikkeling Juni zeewatertemperatuur in het Haringvliet over de periode van 1972-2015. Bron: Waterbase, Rijkswaterstaat (bewerkt door auteur)

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. KNMI-klimaatgedicht

    Bijna 5 december, tijd voor een nieuw gedicht, vol feiten waar we over hebben bericht.

    04 december 2025 - Klimaatbericht
  2. Ongekende overstromingen in Zuidoost-Azië

    Afgelopen week teisterden ongekend zware overstromingen grote delen van Zuidoost-Azië. Van Indone...

    03 december 2025 - Nieuwsbericht
  3. Europa wordt nog veel droger als de AMOC stilvalt

    Door klimaatverandering wordt het zomer's droger in Nederland en Europa. Er is een mogelijkheid d...

    03 december 2025 - Klimaatbericht
  4. Zachte, natte herfst met zon

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,6°C was de herfst van 2025 zeer zacht, al kwam het seizoen ...

    01 december 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten