Klimaatbericht

Oplichtende zee tijdens zwoele nachten

12 juni 2017

Elke zomer tijdens een warme periode duiken er weer foto's op van een nachtelijke mysterieuze blauwe gloed in de branding langs de kust, zo ook weer tijdens de warme periodes eind mei en begin juni dit jaar (zie foto hieronder). Wat zien we hier nu eigenlijk en waarom komt het juist in deze tijd voor?

Het gaat hier om de zogeheten 'zeevonk'. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is het niet het zeewater dat het blauwe licht uitzendt maar is een minuscuul eencellig organisme de oorzaak; Noctiluca scintillans (letterlijk: flitsend nachtlichtje). Deze algensoort komt over de hele wereld voor in kustgebieden en is dan soms zichtbaar als oranje gekleurde wolken aan het zeewateroppervlak. De zeevonk geeft licht bij beweging door bioluminescentie; een proces waarbij bepaalde chemische stofjes reageren met zuurstof waardoor er licht vrijkomt. Deze reactie is eigenlijk bedoeld om roofvijanden af te schrikken maar kan ook optreden door golven in de branding of wanneer je zelf door het water beweegt.
 
Zeevonk kan het hele jaar kan voorkomen, maar de kans is het grootst bij aanhoudend zonnig en warm weer aan het einde van de lente en in de zomer. In warm water komt de zeevonk namelijk snel tot bloei. In een verder opwarmend klimaat zal de zeevonk wellicht vaker voor gaan komen. Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat ook de beschikbaarheid van voedsel in het zeewater, de plaats in het voedselweb en zelfs de windsnelheden aan het zeewateroppervlak een belangrijke rol spelen. Een mogelijke toename van zeevonk is daardoor niet vanzelfsprekend . Voorlopig blijft het in ieder geval een bijzonder en zeldzaam fenomeen.

KNMI-klimaatbericht door Yorick de Wijs

Zeevonk bij Texel op 27 mei 2017, fotograaf: Wouter Mol, @WBMol
Ontwikkeling Juni zeewatertemperatuur in het Haringvliet over de periode van 1972-2015. Bron: Waterbase, Rijkswaterstaat (bewerkt door auteur)

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Opwarming overschrijdt kritisch kantelpunt voor koraalriffen

    Met de huidige opwarming van de aarde is het kantelpunt voor koraalriffen naar alle waarschijnlij...

    17 december 2025 - Klimaatbericht
  2. Klimaatscenario's voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten

    Hoe ziet het klimaat van Aruba, Curaçao en Sint Maarten eruit in 2050 en 2100? Dat staat in de ni...

    16 december 2025 - Nieuwsbericht
  3. Een Extreem Rapport

    Zo had het kunnen gaan. Maar zo ging het niet. Met deze zinnen starten de negen weersextremen die...

    12 december 2025 - Nieuwsbericht
  4. Regenval Zuidoost-Azië verergerd door klimaatverandering

    De regenval van eind november in Sri Lanka, Indonesië en Maleisië was heviger door klimaatverande...

    11 december 2025 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten