Ruimtezicht op de aarde met wolkvorming
KeyFame@shutterstock

Satellieten zien het broeikaseffect sterker worden

04 april 2023

De aarde straalt warmte uit. Uit satellietmetingen blijkt dat broeikasgassen in de atmosfeer een steeds groter deel van deze warmtestraling tegenhouden. Met name CO2, methaan en waterdamp zijn hiervoor verantwoordelijk. De aarde warmt hierdoor steeds sneller op.

De temperatuur bepaalt bij welke kleur de energie uitstraalt 

Ieder voorwerp straalt energie uit in de vorm van elektromagnetische golven. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer energie wordt uitgestraald. De temperatuur van het voorwerp bepaalt ook hoe deze energie is verdeeld over de verschillende golflengtes (figuur 1). De temperatuur van de zon is ongeveer 5500 graden. De meeste energie zit bij die temperatuur in golflengtes die we met het blote oog kunnen zien. Dat is zichtbaar licht. De golflengte bepaalt namelijk de kleur van het licht.  

De gemiddelde temperatuur op aarde is maar 15 graden. De meeste energie zit dan in langere golflengtes die we niet meer met het blote oog kunnen zien, infrarood licht. Deze straling kunnen we wel voelen in de vorm van warmte en wordt daarom ook wel warmtestraling genoemd. 

Ieder broeikasgas zijn eigen kleur 

De warmtestraling die vanaf het aardoppervlak vertrekt, gaat eerst door de atmosfeer voordat ze het heelal bereikt. Broeikasgassen in de atmosfeer filteren licht van bepaalde golflengtes binnen het infrarood, een bepaalde kleur dus. In de warmtestraling die het heelal bereikt zijn deze kleuren niet zo sterk meer aanwezig en daardoor raakt de aarde minder energie kwijt. Hierdoor warmt de aarde op. Dit heet het broeikaseffect.

Lijngrafiek met de verdeling van de energie over de verschillende golflengtes van het uitgezonden licht, links voor de zon en rechts voor de aarde.
Figuur 1. Verdeling van de energie over de verschillende golflengtes van het uitgezonden licht, links voor de zon en rechts voor de aarde.
Lijngrafiek met de verandering in de uitgezonden warmtestraling door de aarde uitgesplitst per golflengte tussen 2008 en 2017. Ieder broeikasgas heeft zijn eigen kleur en golflengtes.
Figuur 2. Verandering in infraroodstraling voor de verschillende golflengtes afkomstig van de aarde tussen 2008-2017, gemiddeld over de tropen (van 24 graden zuid tot 24 graden noord). De rode lijn is de verwachte toename voor alle golflengtes die past bij de toename in infraroodstraling door de waargenomen opwarming. Afwijkingen van deze lijn worden veroorzaakt door veranderingen in de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer.

Satellieten zien het broeikaseffect sterker worden 

Sinds 2008 meten satellieten heel nauwkeurig de verdeling van de energie over de golflengtes of kleuren van de warmtestraling die van de aarde afkomt. Het blijkt dat de atmosfeer steeds meer infraroodstraling tegenhoudt van een kleur die door CO2 moleculen wordt gefilterd (oranje kleur in figuur 2). De reden is dat door de uitstoot van CO2 door de mens de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is toegenomen. Dat geldt ook voor het broeikasgas methaan (zwarte kleur in figuur 2) en lachgas (groene kleur). Door de opwarming komt er vanzelf ook meer waterdamp in de lucht en ook waterdamp filtert infrarood licht van bepaalde golflengtes (blauwe kleur in figuur 2).  

Conclusie: de satellieten zien het broeikaseffect sterker worden. Dit betekent dat de opwarming van de aarde aan het versnellen is

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten 

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Waarom de Cariben mogelijk een actief orkaanseizoen tegemoet gaan

    Een jaar geleden, in maart 2023, begonnen wereldwijd de hoge zeewatertemperaturen records te verb...

    27 maart 2024 - Klimaatbericht
  2. Koraal verdwijnt in hoog tempo

    Te hoge temperaturen van het oceaanwater zorgen ervoor dat koraalriffen op grote schaal afsterven...

    26 maart 2024 - Klimaatbericht
  3. Steeds gevaarlijkere gevoelstemperaturen in zuidelijk West-Afrika door klimaatverandering

    Als gevolg van klimaatverandering is de zogenaamde gevoelstemperatuur in zuidelijk West-Afrika nu...

    22 maart 2024 - Klimaatbericht
  4. Wereld Meteorologische Dag 2024

    Klimaatverandering is een reƫle en niet te ontkennen bedreiging voor onze hele beschaving. De gev...

    21 maart 2024 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten