Varen over de Noordpool

Sinds 1980 is 's zomers 40 procent van het zee-ijs in het noordpoolgebied verdwenen. Het Arctische gebied warmt sterk op, wel twee tot drie keer zo snel als de rest van de wereld. De afsmelting van zee-ijs is een van de belangrijkste oorzaken van deze versnelde opwarming, omdat de zee meer zonlicht opneemt dan het ijs. Tegelijkertijd is de zee-ijsafname ook een gevolg van de opwarming, één met verstrekkende implicaties. Want minder zee-ijs betekent meer open water, waar gevaren kan worden.

Het Arctische zee-ijs is ook dunner geworden. Dit betekent dat de mogelijkheden om door het noordpoolgebied te varen, bijvoorbeeld door de noordwest- of noordoostpassage, steeds groter worden. Dit is van groot belang voor de scheepvaart van bijvoorbeeld Rotterdam naar Azië, want de route over de Noordpool is tot wel 40 procent korter dan door het Suezkanaal. Dit betekent tijdwinst en een aanzienlijke afname van de kosten. Een groot nadeel van een toenemende scheepvaart is de extra uitstoot en milieuverontreiniging in het Arctische gebied.

Tegenwoordig vindt het transport door de Arctic nog slechts sporadisch plaats. Als de noordpoolpassages al ijsvrij zijn dan is dat slechts kort, in de zomer. Bovendien zijn de maand-tot-maand en jaar-tot-jaar variaties in zee-ijsbedekking dusdanig groot dat het plannen van transporten door het Arctische gebied nog een hachelijke zaak is. Dit zal gaan verbeteren bij een verdere terugtrekking van het zee-ijs (Figuur 1).

Het KNMI verfijnt de komende jaren schattingen van de verandering in het Arctische klimaat en zee-ijsbedekking. Tegelijkertijd wordt onderzocht in hoeverre seizoensverwachtingen van Arctisch zee-ijs kunnen bijdragen aan een nauwkeuriger schatting van ijsvrije periodes. Dit komt de planning van scheepvaart over de Noordpool ten goede komt.

 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja