Klimaatbericht

Varen over de Noordpool

27 oktober 2017

Sinds 1980 is 's zomers 40 procent van het zee-ijs in het noordpoolgebied verdwenen. Het Arctische gebied warmt sterk op, wel twee tot drie keer zo snel als de rest van de wereld. De afsmelting van zee-ijs is een van de belangrijkste oorzaken van deze versnelde opwarming, omdat de zee meer zonlicht opneemt dan het ijs. Tegelijkertijd is de zee-ijsafname ook een gevolg van de opwarming, één met verstrekkende implicaties. Want minder zee-ijs betekent meer open water, waar gevaren kan worden.

Het Arctische zee-ijs is ook dunner geworden. Dit betekent dat de mogelijkheden om door het noordpoolgebied te varen, bijvoorbeeld door de noordwest- of noordoostpassage, steeds groter worden. Dit is van groot belang voor de scheepvaart van bijvoorbeeld Rotterdam naar Azië, want de route over de Noordpool is tot wel 40 procent korter dan door het Suezkanaal. Dit betekent tijdwinst en een aanzienlijke afname van de kosten. Een groot nadeel van een toenemende scheepvaart is de extra uitstoot en milieuverontreiniging in het Arctische gebied.

Tegenwoordig vindt het transport door de Arctic nog slechts sporadisch plaats. Als de noordpoolpassages al ijsvrij zijn dan is dat slechts kort, in de zomer. Bovendien zijn de maand-tot-maand en jaar-tot-jaar variaties in zee-ijsbedekking dusdanig groot dat het plannen van transporten door het Arctische gebied nog een hachelijke zaak is. Dit zal gaan verbeteren bij een verdere terugtrekking van het zee-ijs (Figuur 1).

Het KNMI verfijnt de komende jaren schattingen van de verandering in het Arctische klimaat en zee-ijsbedekking. Tegelijkertijd wordt onderzocht in hoeverre seizoensverwachtingen van Arctisch zee-ijs kunnen bijdragen aan een nauwkeuriger schatting van ijsvrije periodes. Dit komt de planning van scheepvaart over de Noordpool ten goede komt.

 

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja

Figuur 1. Verwachte mogelijke scheepsroutes en hun duur op basis van berekeningen met klimaatmodellen. Lichtblauw voor gewone schepen, rose voor ijsbrekers. Links voor 2015-2030, rechts voor 2045-2060. Bron: Melia et al., Geophysical Research Lett., 2016.
Figuur 1. Verwachte mogelijke scheepsroutes en hun duur op basis van berekeningen met klimaatmodellen. Lichtblauw voor gewone schepen, rose voor ijsbrekers. Links voor 2015-2030, rechts voor 2045-2060. Bron: Melia et al., Geophysical Research Lett., 2016.
Scheepvaart tussen zee-ijsschotsen nabij Spitsbergen (foto: R. Bintanja).
Scheepvaart tussen zee-ijsschotsen nabij Spitsbergen (foto: R. Bintanja).

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. KNMI-klimaatgedicht

    Bijna 5 december, tijd voor een nieuw gedicht, vol feiten waar we over hebben bericht.

    04 december 2025 - Klimaatbericht
  2. Ongekende overstromingen in Zuidoost-Azië

    Afgelopen week teisterden ongekend zware overstromingen grote delen van Zuidoost-Azië. Van Indone...

    03 december 2025 - Nieuwsbericht
  3. Europa wordt nog veel droger als de AMOC stilvalt

    Door klimaatverandering wordt het zomer's droger in Nederland en Europa. Er is een mogelijkheid d...

    03 december 2025 - Klimaatbericht
  4. Zachte, natte herfst met zon

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,6°C was de herfst van 2025 zeer zacht, al kwam het seizoen ...

    01 december 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten