Warme halfjaar eindigt ’s nachts later dan overdag

Dit weekend begint de astronomische herfst en daarmee de donkere helft van het jaar. Maar niet getreurd, want voor de temperatuur bevinden we ons tot eind oktober nog in de warme helft van het jaar. Dat komt doordat de Noordzee slechts langzaam van temperatuur verandert. Voor de minimumtemperatuur 's nachts eindigt het warme halfjaar gemiddeld zelfs tien dagen later dan voor de maximumtemperatuur overdag.

Zon, zee en temperatuur 

De jaarlijkse gang van de temperatuur loopt in Nederland ongeveer een maand achter op de jaarlijkse gang in de zonnestraling. Dit komt door de nabijheid van de zee, waarvan de temperatuur traag reageert op de verandering in zonnestraling. Je verwacht dat dit effect ’s nachts groter is dan overdag, omdat overdag de temperatuur meer wordt beïnvloed door de zonnestraling. Maar is dat ook zo, en zo ja, hoe groot is het verschil in de vertraging van de temperatuur tussen dag en nacht? 

Het zonnige halfjaar 

We berekenen voor elke kalenderdag de zonnestraling in De Bilt gemiddeld over de periode tussen 91 dagen vóór en 91 dagen na die dag, dus gemiddeld over 183 dagen oftewel een half jaar rondom die dag (zie afbeelding, oranje lijn). Het halfjaargemiddelde is het hoogst rondom 23 juni. Dit noemen we het zonnige halfjaar, de andere helft noemen we het donkere halfjaar. Het zonnige halfjaar eindigt 91 dagen na 23 juni, op 22 september, dus we bevinden ons vanaf dit weekend in het donkere halfjaar.