Warme winter voorbode toekomst: nieuwe berekeningen

Een zachte winter zoals dit jaar, de zachtste ooit, staat model voor onze winters van de toekomst. Dat blijkt uit nieuwe klimaatmodelresultaten van het KNMI en het IMAU van de Universiteit Utrecht.

In het kader van het ESSENCE project zijn modelberekeningen uitgevoerd die informatie geven over mogelijk toekomstige klimaatveranderingen. Het project is uitgevoerd door het KNMI in samenwerking met het IMAU en het rekencentrum SARA in Amsterdam. 

Vooral in Europa sterke opwarming
De onderzoeksresultaten laten zien dat klimaatverandering door een toename van broeikasgassen het duidelijkst zichtbaar is in subtropische gebieden en rond de Noordpool. Het is dus zeer waarschijnlijk dat de veranderingen, die daar nu al te zien zijn, door de mens zijn veroorzaakt. Ook West-Europa warmt duidelijk op. De nieuwe berekeningen laten in de winter vooral een flinke opwarming in West Europa zien door sterkere westenwinden. Ook afgelopen winter was dat het geval. Toch kan er ook nog een koude winter komen. In Nederland is pas in 2020 de opwarming zo sterk dat het de natuurlijke fluctuaties overstijgt.

Klimaatverandering door toename broeikasgassen
Het klimaat is van nature echter zeer variabel. Dat maakt het moeilijk om natuurlijke variaties te onderscheiden van veranderingen door een toename van broeikasgassen. In het ESSENCE project is met een klimaatmodel 17 keer het klimaat van 1950 tot het jaar 2100 gesimuleerd op Europese supercomputers. Elke versie van het klimaatmodel had een miniem andere begintoestand in 1950. Door het chaotische karakter van het weer laat elke versie van het klimaatmodel een iets ander klimaat zien. De verschillen worden veroorzaakt door de natuurlijke variaties. Het gemiddelde van de 17 berekeningen, waaruit de natuurlijke variaties zijn gefilterd, toont de klimaatverandering door de toename van broeikasgassen. 

Veranderingen in extreem weer
De belangrijkste effecten van de klimaatverandering hangen samen met veranderingen in extreem weer. Ook dat wordt bevestigd door de nieuwe simulaties van het klimaat. Het grote aantal berekeningen dat nu is uitgevoerd geeft een nauwkeuriger inschatting van de verandering in extremen dan bij eerdere simulaties. Hittegolven en zware neerslag zullen vaker voorkomen, extreme koude minder vaak.  Of ook zware stormen in kracht toenemen is nog altijd niet duidelijk.

Nieuw klimaatdisplay
Onderdeel van het ESSENCE project is een nieuwe manier van visualiseren van de resultaten uit klimaatmodellen. Met een zogenaamd Tiled Panel Display van SARA kunnen klimaatonderzoekers veel informatie van de klimaatmodellen in een oogopslag analyseren. Het Tiled Panel Display bestaat uit een reusachtig scherm van 5 meter breed en 3 meter hoog opgedeeld is in verschillende kleinere beelden.

DEISA-DECI initiatief
ESSENCE is gefinancierd door het Europese DEISA (Distributed European Infrastructure for Supercomputing Applications) consortium in het kader van DECI (DEISA Extreme Computing Initiative). De berekeningen zijn uitgevoerd op de supercomputer van het rekencentrum HRLS in Stuttgart.