IJsbloemen
Foto: Frank Selten

Aantal ijsdagen in Nederland neemt snel af

15 januari 2025

Het vriest, het is glad, autoruiten zijn bevroren, maar in De Bilt is deze winter nog geen ijsdag gemeten. Op een ijsdag blijft de temperatuur het hele etmaal onder nul. Door de verbranding van fossiele brandstoffen komt er meer CO2 in de lucht, warmt de aarde op en neemt het aantal ijsdagen in Nederland af.

IJsdagen in De Bilt 

Het aantal ijsdagen wisselt sterk van jaar tot jaar. Dat zie je in afbeelding 1. De hoogte van de staafjes geeft het aantal ijsdagen per jaar weer in De Bilt sinds het jaar 1906. Het hoogste aantal vinden we in 1942 met 46 ijsdagen, gevolgd door 1963 met 43. 

Sinds de jaren 60 zien we een dalende trend. Gemiddeld neemt het aantal ijsdagen af met ongeveer 1,5 dag per 10 jaar. Telden we 60 jaar geleden nog gemiddeld rond 11 ijsdagen per jaar, tegenwoordig zijn dat er gemiddeld nog maar drie. In 2023 en 2024 zagen we in De Bilt zelfs nul ijsdagen. De laatste ijsdag was 17 december 2022. 

IJsdagen worden minder koud 

We tellen niet alleen minder ijsdagen, maar zien de ijsdagen ook minder koud worden. De kleur van de staafjes laat de maximumtemperatuur zien op de getelde ijsdagen. Hoe groener, hoe minder koud. De laatste keer dat het de hele dag streng bleef vriezen (kouder dan -10 graden) was 14 januari 1987. De koudste ijsdag na 2000 was 2 december 2010 met een maximumtemperatuur van -6,1 graden. 

Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in De Bilt. De kleur van de staafjes geeft de maximumtemperatuur van de ijsdagen in dat jaar.
Afbeelding 1. Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in De Bilt. De kleur geeft de maximumtemperatuur weer op de ijsdagen van dat jaar. ©KNMI.
Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in Vlissingen. De kleur van de staafjes geeft de maximumtemperatuur van de ijsdagen in dat jaar.
Afbeelding 2. Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in Vlissingen. De kleur geeft de maximumtemperatuur weer op de ijsdagen van dat jaar. ©KNMI.
Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in Groningen. De kleur van de staafjes geeft de maximumtemperatuur van de ijsdagen in dat jaar.
Afbeelding 3. Staafdiagram met voor elk jaar sinds 1906 het aantal ijsdagen in Groningen. De kleur geeft de maximumtemperatuur weer op de ijsdagen van dat jaar. ©KNMI.

IJsdagen in Vlissingen en Groningen 

Vlissingen ligt dichtbij zee en kent daardoor minder ijsdagen dan De Bilt. Ook in Vlissingen zien we een dalende trend, van ruim 11 dagen 60 jaar geleden tot krap twee ijsdagen gemiddeld per jaar tegenwoordig. Vlissingen kende nog net een ijsdag op 10 januari 2024 toen de maximumtemperatuur op 0,1 graad onder nul bleef steken. In De Bilt werd nul graden gemeten en dus werd die dag daar net geen ijsdag. 

Groningen wordt kouder in de winter en telt daardoor meer ijsdagen. In 1963 maar liefst 55. Maar ook Groningen telt tegenwoordig gemiddeld nog maar rond vijf ijsdagen per jaar tegen 16 zestig jaar geleden. In 2023 en 2024 kende Groningen twee ijsdagen. 

Toekomst 

Naast de opwarming van de aarde speelt ook de windrichting een rol in de sterke afname van het aantal ijsdagen. De wind waait de laatste jaren minder vaak vanuit het koude noordoosten en vaker vanuit de zachtere, westelijke richtingen. Waarom dat is, is niet duidelijk. Dat kan toeval zijn. De KNMI klimaatscenarios houden er rekening mee dat we in de toekomst weer wat vaker wind kunnen krijgen uit de koudere richtingen en dat de snelle, dalende trend die we de laatste jaren zien niet doorzet. Sowieso gaat de trendlijn minder snel afnemen als het gemiddelde aantal ijsdagen klein wordt omdat nul ijsdagen een harde ondergrens is. Volgens de KNMI klimaatscenarios verwachten we rond 2050 in De Bilt gemiddeld nog ongeveer 3 ijsdagen per jaar.  

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten

Het jupyter notebook dat de grafieken heeft gemaakt staat op KNMI gitlab.

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Wie lezen onze klimaatberichten en wat vinden zij ervan?

    Klimaatberichten zijn al bijna acht jaar een belangrijke manier voor het KNMI om onze klimaatkenn...

    05 februari 2025 - Klimaatbericht
  2. De stormvloed van 1825: een vergeten ramp zonder weerga

    Precies tweehonderd jaar geleden vond in Nederland de grootste natuurramp van de negentiende eeuw...

    03 februari 2025 - Nieuwsbericht
  3. Vrij sombere en natte januari

    De eerste maand van dit jaar was nat. Zeker de eerste tien dagen was het nat met vrijwel dagelijk...

    31 januari 2025 - Nieuwsbericht
  4. De staat van ons klimaat 2024: Weer een recordwarm jaar

    Klimaatverandering laat zich steeds sterker zien, zowel in Nederland als wereldwijd. Er zijn in N...

    30 januari 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten