Aantal ijsdagen in Nederland neemt snel af

IJsdagen in De Bilt 

Het aantal ijsdagen wisselt sterk van jaar tot jaar. Dat zie je in afbeelding 1. De hoogte van de staafjes geeft het aantal ijsdagen per jaar weer in De Bilt sinds het jaar 1906. Het hoogste aantal vinden we in 1942 met 46 ijsdagen, gevolgd door 1963 met 43. 

Sinds de jaren 60 zien we een dalende trend. Gemiddeld neemt het aantal ijsdagen af met ongeveer 1,5 dag per 10 jaar. Telden we 60 jaar geleden nog gemiddeld rond 11 ijsdagen per jaar, tegenwoordig zijn dat er gemiddeld nog maar drie. In 2023 en 2024 zagen we in De Bilt zelfs nul ijsdagen. De laatste ijsdag was 17 december 2022. 

IJsdagen worden minder koud 

We tellen niet alleen minder ijsdagen, maar zien de ijsdagen ook minder koud worden. De kleur van de staafjes laat de maximumtemperatuur zien op de getelde ijsdagen. Hoe groener, hoe minder koud. De laatste keer dat het de hele dag streng bleef vriezen (kouder dan -10 graden) was 14 januari 1987. De koudste ijsdag na 2000 was 2 december 2010 met een maximumtemperatuur van -6,1 graden. 

IJsdagen in Vlissingen en Groningen 

Vlissingen ligt dichtbij zee en kent daardoor minder ijsdagen dan De Bilt. Ook in Vlissingen zien we een dalende trend, van ruim 11 dagen 60 jaar geleden tot krap twee ijsdagen gemiddeld per jaar tegenwoordig. Vlissingen kende nog net een ijsdag op 10 januari 2024 toen de maximumtemperatuur op 0,1 graad onder nul bleef steken. In De Bilt werd nul graden gemeten en dus werd die dag daar net geen ijsdag. 

Groningen wordt kouder in de winter en telt daardoor meer ijsdagen. In 1963 maar liefst 55. Maar ook Groningen telt tegenwoordig gemiddeld nog maar rond vijf ijsdagen per jaar tegen 16 zestig jaar geleden. In 2023 en 2024 kende Groningen twee ijsdagen. 

Toekomst 

Naast de opwarming van de aarde speelt ook de windrichting een rol in de sterke afname van het aantal ijsdagen. De wind waait de laatste jaren minder vaak vanuit het koude noordoosten en vaker vanuit de zachtere, westelijke richtingen. Waarom dat is, is niet duidelijk. Dat kan toeval zijn. De KNMI klimaatscenarios houden er rekening mee dat we in de toekomst weer wat vaker wind kunnen krijgen uit de koudere richtingen en dat de snelle, dalende trend die we de laatste jaren zien niet doorzet. Sowieso gaat de trendlijn minder snel afnemen als het gemiddelde aantal ijsdagen klein wordt omdat nul ijsdagen een harde ondergrens is. Volgens de KNMI klimaatscenarios verwachten we rond 2050 in De Bilt gemiddeld nog ongeveer 3 ijsdagen per jaar.  

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten

Het jupyter notebook dat de grafieken heeft gemaakt staat op KNMI gitlab.