Herfststormen

Sinds de laatste week van september is het weer in Nederland ronduit wisselvallig of herfstachtig te noemen. Het is op dit moment wachten op de eerste stormdepressie met een naam uit de door Met Eirean, Met Office en KNMI opgestelde namenlijst voor het stormseizoen 2019/2020.

Klimatologie

De meteorologische herfst begint op 1 september en september is ook de eerste maand van het stormseizoen dat doorloopt tot wanneer de laatste storm geweest is, doorgaans ergens in de lente. Dat de herfst vaak wordt aangeduid als het stormseizoen suggereert ten onrechte dat de meeste stormen in de herfst voorkomen. Stormdepressies komen het hele jaar voor, zij het vooral in het winterhalfjaar, waarbij  de eerste storm zich vaak in de herfst aandient.

Dat de kans op een storm in het winterhalfjaar groter is dan in de zomer, heeft te maken met de straalstroom, een langgerekte strook met veel wind op zo'n 9 km hoogte in de atmosfeer. Wanneer een krachtige straalstroom gunstig ligt ten opzichte van een ontwikkelend lagedrukgebied, kan een gewone depressie uitgroeien tot een stormdepressie met windkracht 9 of meer. Een krachtige straalstroom vormt zich als er een groot verschil in temperatuur is tussen de lucht in de tropen en het poolgebied. In de zomer zijn deze verschillen relatief klein maar in het winterseizoen koelen de poolgebieden sterker af en neemt het temperatuurverschil toe. Dat leidt vervolgens tot een grotere kans op een krachtige straalstroom en daarmee dus op het ontstaan van een stormdepressie.

Klimaatverandering

Het is momenteel nog lastig aan te geven of, en zo ja hoe het voorkomen van stormen in Nederland zal veranderden als gevolg van klimaatverandering. Als door de opwarming de noord-zuid temperatuurverschillen op aarde afnemen kan hierdoor de straalstroom verzwakken en de kans op stormdepressies afnemen. Een duidelijke trend hierin is echter nog niet waargenomen en ook klimaatmodellen geven nog geen duidelijkheid. Wel zijn er steeds meer aanwijzingen voor het geleidelijk steeds noordelijker opdringen van de restanten van tropische cyclonen, ook tot in onze omgeving. Deze restanten kunnen in combinatie met een gunstig liggende straalstroom uitgroeien tot een hevige stormdepressie, met naast veel wind ook veel regen.

 

KNMI-klimaatbericht door Yorick de Wijs