Hittegolf in de Middellandse Zee

Hitte in juni 2025

Eind juni was de gemiddelde zeewatertemperatuur in het gebied 27°C, bijna 4 graden boven het langjarig gemiddelde. Plaatselijk was de afwijking zelfs nog groter, met in de Golf van Lion en de Ligurische Zee temperaturen boven de 28°C (afbeelding 1). Sinds het begin van de metingen was het daar nooit eerder zo warm aan het begin van de zomer (afbeelding 2). De hoge temperatuur van het zeewater zorgde ervoor dat het in de kustgebieden ’s nachts minder afkoelde en dat de luchtvochtigheid toenam, wat de hittestress voor de kustbewoners vergrootte. Ook voor het zeeleven zijn de hoge temperaturen van het zeewater slecht, onder andere door lagere hoeveelheden zuurstof in het water.

Impact van hittegolf op zee veel groter dan hittegolf op land

Door klimaatverandering neemt de temperatuur van zeeën en oceanen toe. De temperatuur van de Middellandse Zee is sinds 1980 al met 1,7°C toegenomen, bijna het dubbele van de gemiddelde temperatuurtoename van alle zeeën en oceanen samen (afbeelding 3). Dit komt door een geleidelijke toename van de temperatuur, maar ook door een toename van het aantal hittegolven op zee: tijdelijk zeer hoge temperaturen van het zeewater. Deze hittegolven ontstaan als er langere tijd een hogedrukgebied boven het gebied ligt, dat zorgt voor hoge luchttemperaturen, veel zonneschijn en weinig wind. Hittegolven op zee duren langer dan die op land. Water koelt namelijk langzamer af dan lucht; het kan weken tot maanden duren voordat het zeewater dat door een hittegolf is opgewarmd weer is afgekoeld. De impact van een hittegolf op zee is daarom veel groter dan die van een hittegolf op land.

Toekomst van mariene hittegolven

Mariene hittegolven, zoals hittegolven op zee genoemd worden, zullen in de toekomst vaker, langer en heviger voorkomen als we de uitstoot van broeikasgassen niet drastisch verminderen.  Klimaatverandering is nu al verantwoordelijk voor een verdrievoudiging van het aantal dagen per jaar met extreme zeewatertemperaturen en de intensiteit van de mariene hittegolven is met 1°C toegenomen.

Gevolgen voor het leven op land

Naast de effecten die de opwarming van de Middellandse Zee heeft voor het leven in de zee, zijn er ook gevolgen voor het land.

Een warmere Middellandse Zee is een grote aanjager voor extreem weer. Buien en stormen kunnen door de extra warme en vochtige lucht die vanaf zee komt intenser worden. Voorbeelden daarvan zagen we vorig jaar bij storm Boris en bij de overstromingen in Valencia. Daarnaast zet het opwarmende water uit en leidt zo tot zeespiegelstijging.

KNMI-klimaatbericht door Carine Homan