Klimaatbericht

Hoe bijzonder zijn de nieuwe temperatuurrecords?

30 juli 2019

Het zal niemand ontgaan zijn: het was vorige week erg warm. Voor het eerst werd in Nederland een temperatuur boven 40 °C gemeten, waarmee een nieuw nationaal temperatuurrecord werd gezet: 40.7 °C in Gilze-Rijen. Ook op het meetstation in De Bilt werden verschillende records verbroken (figuur 1). Hoe zeldzaam zijn dit soort records in De Bilt?

Eens in de 70 jaar

Het nieuwe absolute record in De Bilt, een maximumtemperatuur van 37.5 °C, is bijzonder te noemen. Met een statistische methode om extreme temperaturen te vergelijken, kunnen we de gemiddelde herhalingstijd uitrekenen. Een temperatuur van 37.5 °C komt in het huidig klimaat zo’n eens per 70 jaar voor (20 tot 2200, 95% betrouwbaarheidsinterval, figuur 2). Zonder klimaatverandering was zo’n extreem nagenoeg niet mogelijk geweest. De berekening geeft aan dat de herhalingstijd in het klimaat van 1900 minimaal 7000 jaar was.

Dagrecords

In de media leveren de zogenaamde dag- of datumrecords regelmatig nieuws op, wanneer de temperatuur op een gegeven datum hoger of lager ligt dan alle temperaturen op diezelfde datum in het verleden. Echter, dagrecords zijn niet zo bijzonder. De temperatuur waarop zo’n record gevestigd wordt wisselt sterk van dag tot dag (figuur 1), dit wordt veroorzaakt door de wisselvalligheid van het weer in het verleden. Verder is wiskundig af te leiden dat we - in een klimaat dat niet verandert - per jaar nu zo’n drie hitterecords en drie kouderecords kunnen verwachten (figuur 3, grijze lijn). 

Meer hitterecords, minder kouderecords

Door klimaatverandering wijkt het aantal dagrecords af van deze verwachting: er zijn meer hitterecords en minder kouderecords (figuur 3). Deze scheve verhouding geeft aan dat het klimaat in Nederland opwarmt, daardoor is de kans op hitterecords groter dan de kans op kouderecords. In 2019 zijn er in De Bilt tot nu toe dan ook 11 hitterecords gevestigd, tegen 0 kouderecords.


KNMI-klimaatbericht door Karin van der Wiel

grafiek met verloop van de maximumtemperatuur in De Bilt
Figuur 1: Verloop van de maximumtemperatuur in De Bilt, op basis van 10 minuten data. In groen het voortschrijdend absolute record (1901-2019), in roze dagrecords (1901-2018). ©KNMI
grafiek met herhalingstijden van de jaarlijks hoogste maximumtemperatuur in De Bilt
Figuur 2: Herhalingstijden van de jaarlijks hoogste maximumtemperatuur in De Bilt. In rood zoals in het huidig klimaat, in blauw voor het klimaat van 1900, fit van een GEV-verdeling die opschuift met de wereldgemiddelde temperatuur. ©KNMI
grafiek met aantal dagrecords per jaar in De Bilt, op basis van maximumtemperatuur
Figuur 3: Aantal dagrecords per jaar in De Bilt, op basis van maximumtemperatuur (hoogste maximum, laagste maximum). In grijs de theoretische verwachting voor een klimaat dat niet verandert. (Layout in navolging @datagraver)

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. Ellen Verolme vanaf 1 februari directeur bij het KNMI

    Ellen Verolme start 1 februari 2025 als directeur bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch In...

    03 december 2024 - Nieuwsbericht
  2. Orkaanseizoen 2024: druk, met een bijzondere stilte

    Op 30 november is het Atlantische orkaanseizoen officieel afgesloten. Dit jaar is het seizoen bij...

    02 december 2024 - Nieuwsbericht
  3. Zachte en vrij natte herfst

    Met een gemiddelde temperatuur van 11,7 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9 °C was de herf...

    29 november 2024 - Nieuwsbericht
  4. Nederlandse wintertemperaturen: het oosten is het nieuwe westen

    De afgelopen tijd is Nederland in alle seizoenen opgewarmd. In de winter is de temperatuur in het...

    27 november 2024 - Klimaatbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten