Herfstbladeren op de grond
Foto: Frank Selten

De herfst wordt droger aan het begin, natter aan het einde

24 oktober 2025

Het weer verandert snel tijdens de herfst. In het begin is het herfstweer relatief warm en droog en kan nog zomers aandoen, maar in de loop van oktober daalt de temperatuur snel, dagen worden korter en ook gaat het gemiddeld meer regenen. Klimaatverandering vergroot dit contrast in neerslag tussen begin en eind van de herfst: het wordt droger aan het begin en natter aan het einde. De totale hoeveelheid neerslag in de herfst verandert daardoor weinig.

September iets droger dan november 

In september, de eerste herfstmaand, valt gemiddeld de meeste regen langs de kust, vooral langs de Noord- en Zuid-Hollandse kust (afbeelding 1). Plaatselijk valt er meer dan 100 millimeter. In de zuidoostelijk helft van het land blijft het een stuk droger en valt er minder dan 70 millimeter. In november, de laatste herfstmaand, zien we eenzelfde neerslagpatroon met op de meeste plaatsen gemiddeld zo'n 5 millimeter meer neerslag dan in september. 

Twee kaarten van Nederland met in kleur de hoeveelheid neerslag in september (links) en november (rechts) gemiddeld over 1991-2020.
Afbeelding 1. Hoeveelheid neerslag in september (links) en november (rechts) gemiddeld over 1991-2020. ©KNMI
Grafiek met de procentuele verandering in neerslag per kalendermaand in Nederland volgens 33 klimaatmodellen voor 2100 ten opzichte van 1991-2020. onder een hoog uitstootscenario van broeikasgassen (SSP585).
Afbeelding 2. Procentuele verandering in de hoeveelheid neerslag per maand in Nederland volgens 33 klimaatmodellen uit het CMIP6 project voor 2100 onder een hoog uitstootscenario van broeikasgassen (SSP585) ten opzichte van 1991-2020. De lijn is het gemiddelde van de 33 modeluitkomsten. ©KNMI
Lijngrafiek met de gemiddelde hoeveelheid neerslag in de herfst in Nederland van 1906 tot nu plus de verwachte gemiddelde hoeveelheid neerslag in 2050 en 2100 volgens de KNMI'23- klimaatscenario's.
Afbeelding 3. Gemiddelde hoeveelheid neerslag in de herfst in Nederland met de verwachte gemiddelde hoeveelheid neerslag in 2050 en 2100 volgens de KNMI'23- klimaatscenario's. Het rode bolletje is de verwachting voor de herfstneerslag van dit jaar. Bron: KNMI klimaatdashboard.

September wordt droger, november natter 

Volgens klimaatmodellen zet de opwarming door. De mate waarin hangt vooral af van de hoeveelheid fossiele brandstoffen die we nog gaat verbranden. Afbeelding 2 laat zien hoe de neerslag in Nederland per maand verandert in 2100 onder een hoog uitstootscenario volgens een set van 33 verschillende klimaatmodellen. Per maand is te zien met hoeveel procent de neerslag toe- of afneemt ten opzichte van het gemiddelde over 1991-2020. De dikke lijn geeft het gemiddelde van alle modellen. In de zomer neemt de neerslag af, in de winter toe. De mate waarin is onzeker, de spreiding tussen de modeluitkomsten is groot. Voor de herfst geldt dat in september de neerslag afneemt en in november de neerslag toeneemt. 

Totale neerslag in de herfst verandert weinig 

De herfst pikt in de eerste maand wat mee van de verwachte verdroging in de zomer, in de laatste maand van de vernatting in de winter. De herfst zal daardoor nog sterker als een overgangsseizoen aanvoelen. Over de herfst als geheel zal de neerslag naar verwachting weinig veranderen (afbeelding 3).  

KNMI-klimaatbericht door Frank Selten 

Het jupyter notebook dat de grafiek in afbeelding 2 maakte staat op KNMI gitlab

Recente nieuws- en klimaatberichten

  1. De onvermijdelijkheid van zeespiegelstijging

    Door de sterke opwarming van de Zuidelijke Oceaan smelten gletsjers aan de rand van het Antarctis...

    05 november 2025 - Klimaatbericht
  2. Oktober in top 10 natste oktobermaanden

    Oktober was zacht met een gemiddelde temperatuur van 12,0 °C in De Bilt. Vooral de nachten waren ...

    31 oktober 2025 - Nieuwsbericht
  3. Meer regen, maar niet altijd meer overstromingen

    Door de opwarming van de aarde neemt de hoeveelheid waterdamp in de atmosfeer toe. Daardoor wordt...

    28 oktober 2025 - Klimaatbericht
  4. Grote gevolgen orkaan Melissa op Jamaica - update

    Update woensdag 29 oktober 14:30 uur: dinsdag rond 18:00 uur Nederlandse tijd (12:00 uur lokale t...

    27 oktober 2025 - Nieuwsbericht
Toon alle nieuws- en klimaatberichten