De omstandigheden bleken dit jaar nagenoeg ideaal voor het smelten van de Alpengletsjers. Door een combinatie van hitte, droogte, veel zon en Saharazand smolten de gletsjers niet eerder zo snel als deze zomer. Zonder klimaatverandering waren de Alpengletsjers niet zo veel gesmolten als nu. Naar verwachting trekken de gletsjers zich de komende decennia steeds verder terug.
De zomer van 2022 was in een groot deel van Europa extreem warm, droog en zonnig, met droogte en lage rivierstanden tot gevolg. Ook voor de Alpengletsjers was deze extreme zomer slecht nieuws. Inmiddels is voor een groot aantal gletsjers in de Alpen de balans opgemaakt. Wat blijkt: in 2022 hebben de Alpengletsjers meer ijs verloren dan ooit gemeten. Het ijsverlies bleek zelfs nog extremer dan in het recordjaar 2003. Dit geldt ook voor de Hintereisferner, een gletsjer in het zuidwestelijk deel van Oostenrijk (figuur 1). Het massaverlies was zelfs vier keer zo groot als in een gemiddeld jaar (figuur 2). Ook bij vele andere gletsjers in de Alpen is het massaverlies twee tot vier keer zo groot als gemiddeld.
Waarom smolten de Alpengletsjers in 2022 zo veel sneller dan normaal? Meerdere omstandigheden waren ideaal voor een extreme afsmelt van gletsjers. Zo was de zomer van 2022 in de Alpen net als in Nederland extreem warm, zonnig en droog. Op veel plaatsen werden warmte- en zonnerecords gebroken.
Ook de winter en de lente droegen hun steentje bij. In de winter viel namelijk relatief weinig sneeuw. Een witte sneeuwlaag is als een ‘beschermdeken’ voor de gletsjers: het reflecteert zonlicht en isoleert het gletsjerijs. Deze beschermdeken was dit jaar erg dun. Bovendien werd de sneeuw in de lente bruin gekleurd doordat de wind op meerdere dagen grote hoeveelheden Saharazand richting de Alpen voerde (figuur 3). De donkere sneeuw absorbeerde meer zonlicht en smolt daardoor sneller weg. Het gevolg was dat het sneeuwdek eind juni al net zover was afgenomen als normaal in augustus.
De Alpengletsjers trekken zich terug omdat er meer ijs en sneeuw smelt in de zomer dan er gedurende het jaar aan sneeuw bijkomt. Klimaatmodellen laten zien dat deze trend door de opwarming van de aarde door zal zetten. Het gevolg is dat steeds meer gletsjers zullen verdwijnen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de flora en fauna in de Alpen, de zoetwatervoorziening, de wintersport, de opwekking van energie uit waterkracht en het waterpeil in de rivieren die gevoed worden door smeltwater uit de Alpen, zoals de Rijn.
Op 5 oktober was de Open Dag van het KNMI. Bezoekers konden zien hoe een weerballon wordt opgelat...
23 oktober 2024 - KlimaatberichtOok in de kurkdroge Sahara regent het soms. Het noordwesten werd een aantal weken geleden zelfs g...
17 oktober 2024 - KlimaatberichtVijf maanden na de lancering van de EarthCARE-satelliet zijn de eerste beelden van alle instrumen...
17 oktober 2024 - NieuwsberichtZou het niet mooi zijn als je bij extreem weer ook een idee zou kunnen krijgen hoe dezelfde omsta...
15 oktober 2024 - Klimaatbericht